312 / 533
TBB Dergisi 2014 (111)
Özen ÜLGEN
311
Avusturya Anayasa Mahkemesi Kanununun 63.maddesine göre,
iptal davası başvurularında da hemen bir duruşma tarihi belirlenir.
Başvurucular ve savunma makamı olarak görevdeki hükümete bil-
dirimde bulunulur. İtiraz yolu başvurularında başvuran mahkeme
önündeki davanın taraflarına da duruşmaya katılmaları için bildirim-
de bulunulur. Hükümet, en geç duruşma tarihinden bir hafta önce ya-
zılı görüşünü Mahkemeye iletebilir.
Almanya’da da, Anayasa Mahkemesi hakkında kanunun 77.mad-
desine göre, her iki meclis
(Bundestag ve Bundestrat)
ve hükümete Ana-
yasaya aykırılık konusundaki görüşlerini bildirmeleri için fırsat verilir.
Bu organlar, itiraz yolu başvurularında da, her aşamada sürece dahil
olabilirler. Başvuran mahkeme önündeki taraflar da, Anayasa Mahke-
mesi önünde görüşlerini ifade edebilir. (m.82)
Daha önce belirtildiği gibi, İspanya’da da parlamentoya katılma
hakkı verildiği halde bu yetkinin çok nadir kullanıldığı görülmektedir.
Millet Meclisi İçtüzüğünde konuya ilişkin düzenleme bulunmazken,
Senato İçtüzüğü 2000 yılında değiştirilerek sadece iptal davası başvu-
rularına katılım bakımından bir düzenleme yapmıştır. Almanya’da
ise, her iki meclis de basit çoğunlukla alacakları kararla davaya katıla-
bilmektedir.
39
Örneğin,
Bundestag
İçtüzüğünün 75/j maddesine göre,
Mahkemeye sunulacak görüş Hukuk İşleri Komisyonu tarafından ha-
zırlanmakta ve onaya sunulmaktadır.
II. Türk hukukunda çelişme ilkesini sağlamaya yönelik
düzenlemeler
Kuruluşundan günümüze Anayasa Mahkemesi kanunları ince-
lendiğinde, yazılı açıklama gönderme hakkı ile sözlü açıklamada bu-
lunma olanağı olarak nitelendirilebilecek iki tür düzenleme dikkat
çekmektedir. Anayasa Mahkemesi, bu düzenlemeleri
“etkili ve adil bir
yargılama yapılmasını kolaylaştıran yargılama usulüne ait haklar”
olarak
tanımlamaktadır. Mahkemeye göre,
“davanın taraf veya ilgililerine da-
vaya katkı sağlamaya yönelik bazı haklar tanınması adaletli bir hukuk düzeni
kurup, sürdürmeyi ilke edinen hukuk devletinin gereği olarak görülmelidir.”
40
39
Santolini, 2010, s.312. Bkz. Özellikle dipnot 829.
40
E.2011/59, K.2012/34.