315 / 533
Anayasaya Uygunluk Denetiminde Çelişme İlkesi
314
Bu görevin, hükümet ya da Başbakanlık yerine iktidar partisi mec-
lis grubunca üstlenilmesi özellikle kuvvetler ayrılığı ilkesine uygunluk
yönündeki eleştiriler bakımından yerinde bir tercih olmuştur. Diğer
siyasi parti gruplarına da aynı hakkın tanınması ise, bu partilerin geç-
miş ya da gelecek dönemlerde iktidar olma potansiyeli bakımından
kayda değer bir zenginliktir. Özellikle itiraz yolu başvurularında, bu
partilere kendi dönemlerinde kabul edilmiş işlemleri savunma olanağı
ortaya çıkmıştır. 1982 Anayasasının iptal davası açma yetkisindeki kı-
sıtlamalara paralel olarak bu olanağı sadece iktidar ve ana muhalefet
partisine tanıması ise bu özgün yöntemin de anlamsız biçimde sınır-
lanması sonucunu doğurmuştur.
1961 ve devamında 1982 Anayasası dönemlerinde, yazılı açıklama
gönderme hakkı sahipleri bakımından, kuvvetler ayrılığı veya taraf
teorileri bakımından sorun olmayacak örnek bir düzenlemeye sahip
olunduğu düşünülebilir. Ancak bu yetkinin nasıl kullanıldığı incelen-
diğinde ciddi uygulama sorunları ile karşılaşılmaktadır.
Uygulamada karşılaşılan ilk sorun, dava dilekçesi ve orada sunu-
lan Anayasaya aykırılık gerekçeleri hakkında bilgi sahibi olunmasına
ilişkindir. 1968 yılında dönemin iktidar partisi Cumhuriyet Senatosu
grup başkanlığı yazılı açıklama yapıp yapmayacağına karar vermek
için dava dilekçesinin bir örneğini talep etmiştir. Anayasa Mahkemesi,
grup başkanının ya da onun belge vereceği bir temsilcinin Anayasa
Mahkemesine gelmek suretiyle dava dilekçesini inceleyebileceğine
karar vermiştir.
48
Oyçokluğu ile alınan kararda bazı üyeler bilgi edin-
menin dava dilekçesi örneklerinin başvurucuya gönderilmesi yoluy-
la yapılması gerektiğini ileri sürmüşse de, Anayasa Mahkemesinin
daha sonraki kararlarında da aynı tutumu sürdürdüğü görülmekte-
dir.
49
1973 yılına gelindiğinde ise, Anayasa Mahkemesi, yazılı açıklama
yapmayı tasarlamanın yeterli olmadığını, dava dilekçesi örneklerinin
incelenebilmesi için ilgili parti meclis/senato grubunun yazılı açıkla-
ma yapılması yönünde bir grup kararı alması gerektiğine hükmetmiş-
48
E.1968/15, K.1968/13.
49
E.1970/1, K.1970/31; E.1970/25, K.1970/32. İkinci kararda, Adalet Partisi doğru-
dan incelemeyi Anayasa Mahkemesinde yapmayı talep etmiş ve bu talep oybirliği
ile kabul edilmiştir.