323 / 533
Anayasaya Uygunluk Denetiminde Çelişme İlkesi
322
rin birbirine eşit silahlarla mücadele etmesinin sağlanmasıdır. Nitekim
İHAM tarafından verilen
Ruiz-Mateos
kararından sonra, özellikle itiraz
yolu başvuruları bakımından Avrupa’da önemli ilerlemeler yaşandığı
bir gerçektir.
Türk hukuku, başlangıçta birçok Avrupa ülkesinin ilerisinde dü-
zenlemeler içerdiği halde, son yasal değişiklikle itiraz yolu başvuruları
bakımından cevap hakkının kaldırılması bir geriye gidiş olarak nite-
lendirilebilir. Cevap hakkını kullanabileceklerin sayıca arttırılması reel
bir katkı sağlamazken, usulde birtakım uygulama yanlışlarının düzel-
tilmesi kayda değer bir ilerleme olarak görülebilir. İtiraz yolunda da
yazılı açıklama yetkisinin getirilmesi, yazılı açıklama sonrası bir kez
daha cevap haklarının tanınması, sözlü açıklamalarda tüm ilgililerin
aynı anda bir araya getirilmesi ve birbirlerine cevap verebilmelerinin
sağlanması önümüzdeki dönemde beklenen gelişmeler olacaktır.
Bugünkü haliyle, TürkAnayasaMahkemesi önünde sadece TBMM
Başkanlığı, Başbakanlık, iktidar ve ana muhalefet partisi meclis grup-
larına tanınmış bir cevap hakkı söz konusudur. Uygulamada, sözlü
açıklama olanağının da büyük ölçüde bir cevap hakkı gibi kullanıldığı
görülmektedir. Anayasa Mahkemesinin, kendi muhakemesini besle-
yecek tüm bileşenlere kapısını açması, kararına yön verecek hukuki
gerekçeleri zenginleştirmesi bakımından önemlidir.
Çelişme ilkesinin uygulanmasında en önemli hususlardan biri de,
gerek başvurucular gerekse karşı taraftan gelen görüşlerin mahkeme
kararında dikkate alınması ve gerekçenin buralardaki iddialara cevap
verebilecek nitelikte hazırlanmasıdır. Herkes için bağlayıcı kararlar
alabilen bir Mahkemenin, dava dilekçeleri ile birlikte yazılı ve sözlü
açıklama tutanaklarını da internet sitesinden yayınlaması, sürecin şef-
faflaştırılmasını sağlayacak ve hukuk devleti yolunda olumlu bir adım
olacaktır.