TBB Dergisi 111. Sayı

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN GÄFGEN

KARARI BAĞLAMINDA CEZA MUHAKEMESİNDE

İŞKENCE TEHDİDİ İLE ELDE EDİLEN DELİLLERİN

KULLANIMI SORUNU

A PROBLEM ON THE USAGE OF THE EVIDENCE RECEIVED BY

THREATENING WITH TORTURE IN CRIMINAL PROCEDURE

LAW WITHIN THE CONTEXT OF THE GÄFGEN JUDGMENT BY

EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS

Murat Volkan DÜLGER

Özet:

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2010 yılında

vermiş olduğu Gäfgen v. Almanya kararı ile ceza muhakemesi ala-

nında bitmek bilmeyen bir tartışmayı, daha da içinden çıkılmaz hale

getirmiştir. On bir yaşındaki bir çocuğun hayatını kurtarmak saikiyle,

şüpheli Magnus Gäfgen’den işkence tehdidi ile alınan ikrardan yola

çıkılarak elde edilen delillerin, şüphelinin ikrarının doğrulanması için

kullanılmasının, yargılamanın adilliğini etkileyip etkilemediği hem

Alman Mahkemeleri hem de AİHM tarafından tartışılmıştır. Sonuçta

hem ulusal mahkemeler hem de AİHM, şüpheliden işkence tehdi-

di ile alınan ikrarın hukuka aykırı olduğunun ve bunun yargılamada

kullanılmayacağının, şüpheliye yargılama başlamadan önce bildirildi-

ğini; buna rağmen şüphelinin kendi isteğiyle ikrarda bulunduğunu,

hukuka aykırı olarak alınan ikrardan yola çıkılarak elde edilen maddi

delillerin yalnızca şüphelinin hukuka uygun olarak verdiği ikrarlarının

doğruluğunun denetlenmesinde kullanıldığını ve bunun yargılamayı

adil olmayan bir hale getirmediğini belirtmişlerdir. Bu kararın hukuka

uygun olduğu yönünde görüşler olmakla birlikte; bunun karşısında

her durumda hukuka aykırı delil kullanılmasının yargılamayı adil ol-

mayan hale getirdiğini savunan görüşler de bulunmaktadır. Makale-

mizde kararın detaylı bir analizi yapılmak suretiyle, esas olarak bu

iki karşıt görüş inceleme konusu yapılmakta ve sonuç olarak kendi

görüşümüz belirtilmektedir.

Anahtar Sözcükler:

Hukuka aykırı delil, hukuka aykırı delilin

uzak etkisi, zehirli ağacın meyvesi, dışlama kuralı, işkence tehdidi,

insanlık dışı ve kötü muamele,

Abstract:

The Gäfgen v. Germany judgment that was delivered

by European Court of Human Rights (ECHR) on 2010, so that a storm

was brewing in the criminal procedure law. There was a serious dis-

cussion in the courts of Germany and ECHR, if the issue on receiving

evidence from suspect Magnus Gäfgen’s acknowledge by threate-

Yrd. Doç. Dr., İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza

Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi.