428 / 533
TBB Dergisi 2014 (111)
Berat Lale AKKUTAY
427
mümkün olabiliyordu.
73
2005 Dünya Zirvesinde, listelere eklenecek ya
da bu listelerden çıkarılacak kişilere adil ve açık başvuru yolları sağ-
lanması yönünde Konseye çağrı yapılmıştır
74
Bu baskılar neticesinde
Konsey, isimlerini bu listelerden sildirmek isteyen kişilere yönelik bir
prosedür geliştirmiş (
delisting process
), bununla ilgilenmek üzere bir
büro kurmuştur. (
focal point position
)
75
1267 rejimi için daha spesifik bir
denetim yolu öngörülmüş, 1267 sayılı kararla kurulan yaptırım komi-
tesinin hazırladığı listeleri kontrol etmek ve listeden isim sildirme baş-
vurularını değerlendirmek üzere, BM Sekreteri tarafından bağımsız ve
tarafsız bir ombudsman görevlendirilmiştir.
76
Son yıllarda alınan yaptırım kararlarında, ekonomik yaptırımlar
uygulanırken üye devletlerin insan hakları ve insancıl hukuk kuralları
çerçevesinde hareket etme yükümlülükleri vurgulanmaktadır.
77
Doğ-
rudan ekonomik yaptırımlara ilişkin olmamakla birlikte, barışı bozan
ya da tehdit eden durumlardan sonra kurulan uluslararası ceza mah-
kemeleri ya da 1991’de Irak’ın Kuveyt’i işgali sebebiyle ortaya çıkan
zararları karşılamak üzere Konsey’in yardımcı organı olarak kurulan
tazminat komisyonu
78
da Konsey’in insan hakları konusunda attığı
önemli adımlardandır.
Uluslararası hukuk kuralları arasındaki en üstün normlar olan
jus
cogens
normlar da Konsey’in VII. Bölüm yetkilerini kısıtlayan kural-
lardır. Zira
jus cogens
normlara aykırı kurallar yaratılamaz ve bunla-
ra aykırı işlem ya da eylemler yapılamaz. BM Andlaşması da dahil
hiçbir uluslararası andlaşma, bunlara aykırı hükümler ihtiva edemez.
Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi’nin 53 ve 64. Maddeleri,
jus
cogens
normların üstünlüğünü teyid etmektedir.
Jus cogens
normların
içeriğindeki belirsizlikler nedeniyle Konseyi ne şekilde kısıtlayacağı
meselesi doktrinde tartışmalı olmakla birlikte,
79
çeşitli mahkeme karar-
73
Krısch, 2012, s. 1316.
74
Bardo Fassbender, “Targeted Sanctions Imposed by the UN Security Council and
Due Process Rights”,
International Organizations LawReview
, 2006, Vol. 3, Issue 2, s.
437.
75
S/RES/1730 (2006), para. 1.
76
S/RES/1904 (2009), para. 20, 21.
77
S/RES/1456 (2003), para. 6; S/RES/1535 (2004), preamble; S/RES/1822 (2008),
preamble.
78
Gowland-Debbas, 2009-2010, s. 125.
79
Froweın; Krısch, 2002, s. 712.