429 / 533
Birleşmiş Milletler Andlaşması Çerçevesinde Ekonomik Yaptırımların Hukuki Niteliği ...
428
larında bu konu değerlendirilmektedir. Nitekim aşağıda incelendiği
üzere, Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi, Kadı Kararında,
80
belirli temel hak ve özgürlükleri,
jus cogens
normlar olarak niteleyerek
bu normların kapsamlarını belirlemeye yönelik adımlar atmıştır.
BM Andlaşması’nın lafzi yorumu, uluslararası barış ve güvenliğin
sağlanabilmesi için insancıl hukuk ve insan hakları da dahil, tüm ulus-
lararası hukuk kurallarının feda edilebileceği çıkarımına neden olmak-
tadır. Oysa BM gibi tüm uluslararası toplumun çıkarlarını ilgilendiren
konular hakkında karar alma yetkisi olan bir örgütün kurucu andlaş-
ması yorumlanırken, bu andlaşmanın amacı ve sonraki uygulamaları
da dikkate alınmalıdır.
81
Nitekim Konseyin uygulamaları neticesinde
BM Andlaşması’nın amaçları gelişmiş ve Andlaşma’nın 1. maddesi
daha somut bir şekle bürünmüştür.
82
Günümüzde BMAndlaşması’nın
amaçları güvenlik ve barış kavramları ile insan hakları ve insancıl hu-
kuk temelinde, adalet ve uluslararası hukuk kavramları ile birlikte de-
ğerlendirilmektedir.
III. Ekonomik Yaptırım Kararlarının Yargısal Denetimi
Güvenlik Konseyi kararlarına karşı yargı yoluna başvurunun ola-
naklı olup olmadığı konusu uzun yıllardır öğretide tartışılmaktadır.
Ancak özellikle 1267 sayılı karardan sonra, bireylerin temel hak ve
özgürlüklerine yönelik Konsey kararlarının hukuka uygunluğu çeşitli
mahkemelerde incelenmiştir. Uluslararası Adalet Divanı, spesifik ola-
rak ekonomik yaptırım kararlarının değil ancak genel olarak Konsey
kararlarının yargısal denetimine ilişkin çeşitli değerlendirmelerde bu-
lunmuştur. Ekonomik yaptırım kararlarının yargısal denetimi, Avru-
pa Topluluğu Hukuk sistemi içerisinde ve çeşitli ulusal mahkemelerde
de tartışılmıştır. Aşağıda Uluslararası Adalet Divanı, Avrupa Toplu-
luğu İlk Derece Mahkemesi ve Adalet Divanı ve ulusal mahkemelerin
kararları ışığında, ekonomik yaptırım kararlarının yargısal denetimi
meselesi incelenmiştir.
80
Bkz. infra, “III.2. Topluluk/Birlik Hukuku Çerçevesinde Yargısal Denetim.”
81
Bu konuda bkz. Stefan Kadelbach, “Interpretation of the Charter”, in Bruno Sim-
ma (ed.), The Charter of the United Nations: A Commentary, Vol I, Third Edition
Oxford University Press, Oxford, 2012, s. 70-99.
82
Krısch, 2012, s. 1258.