TBB Dergisi 111. Sayı

Miras Sözleşmesinden Tek Taraflı Dönme

Yukarıdaki görüşlerden hangisinin geçerli olabileceğini bulmak

için TMK m. 546/f. II hükmü yol gösterici olmakla beraber, hükmün

amacının da göz önüne alınması gerekmektedir. TMK m. 546/f. II’de

yalnızca mirasbırakana karşı işlenen bir fiil sonucunda sözleşmeden

dönülebilmesinin mümkün olduğu belirtilmiştir. Bununla birlik-

te mirasbırakanın yakınlarına karşı bir fiilin işlenmesi durumunda

miras sözleşmesinden dönülemeyeceğini kabul etmek mümkün de-

ğildir. Mirasbırakan ile lehine tasarruf yapılan arasında miras söz-

leşmesinin yapılmasıyla karşılıklı bir güven ilişkisi oluşmaktadır. Mi-

rasbırakanın yakınlarından birine karşı lehine tasarruf yapılan kişi

tarafından bir fiil işlenmesi durumunda da mirasbırakanın bundan

dolaylı olarak etkilenmesi ve güven ilişkisinin zedelenmesi söz konu-

su olmaktadır. Ayrıca mirasbırakan ile arasında hısımlık bağı bulun-

mayan lehine tasarruf yapılan kişinin TMK m. 546/f. II hükmünün

dar yorumlanması sonucu, mirasbırakanın saklı paylı mirasçıların-

dan daha fazla korunmasını gerektiren bir neden de bulunmamakta-

dır

. Bu durumda mirasbırakan tek taraflı olarak miras sözleşmesin-

den dönebilmelidir.

TMK m. 513’te, koruyucu mirasçılıktan çıkarma sebebi olan borç

ödemeden aciz sebebiyle mirastan çıkarma düzenlenmiştir. Bu hükme

göre, mirasbırakan ödeme güçsüzlüğü çeken altsoyunu saklı payının

yarısı için mirasçılıktan çıkarabilmektedir. Bir görüşe göre

, lehine

tasarrufta bulunulanın ödeme kabiliyetinin bulunmamasından do-

layı miras sözleşmesinden dönülmesi durumunda TMK m. 546/f. II

hükmünün uygulanması mümkün değildir. Çünkü miras sözleşme-

si taraflar arasında olup, sözleşmeye taraf olanın altsoyu kural olarak

sözleşmeden yararlanmamaktadır

Buna karşılık diğer bir görüş

, TMK m. 513 hükmüne giren du-

rumlarda da miras sözleşmesinden tek taraflı olarak dönülebileceğini

savunmaktadır. Bu görüşü savunan yazarlardan biri olan Öztrak, mi-

Dural/Öz, N. 581; Yağcı, s. 80.

Steinauer, N. 735a; Piotet, Droit successoral, s. 241; Özbey, s. 95; ivazsız feragat

sözleşmesinde bu şekilde bir dönme hakkının tanınmasında aile çıkarı olabileceği

yönünde bkz: BSK ZGB II-Breitschmid, Art. 513 N. 10; aciz sebebiyle çıkarmanın

gerek İsviçre gerekse Türkiye’de uygulaması olmadığı için buna dair kanun hü-

kümlerinin ölü birer hüküm olduğu yönünde bkz: İmre/Erman, s. 180.

Özbey, s. 95.

Gauthier, s. 92; Öztrak, s.72; tam olarak belirtmese de bu yönde: Dural, s. 239.