TBB Dergisi 111. Sayı

TBB Dergisi 2014 (111)

Tennur KOYUNCUOĞLU

505

‘’İlk feminist hareketler, özellikle Birleşik Devletlerde, 19.Yüzyılın

ikinci yarısında, tam da Marx’ın manifestoyu kaleme aldığı sıralarda

doğmuştur. Üstüne üstlük Amerikan feminist hareketleri kölelik kar-

şıtı ‘köleliğin ilgası’ hareketleriyle güçlü bağlar taşımaktaydı’’.

Sheıla Rowbotham

, kadının özgürleşmesini pek çok etkenle bir-

leşen bilinçlenme olgusuna bağlar. Ona göre;

‘Feminizmin önceki gelişimi kapitalist düzende mümkün olan ya-

şam biçimine özgü bir gerçeklikten doğmuştur. Bu hareketin dolaysız

siyasal bağlamı 60’yılların sonunda ortaya çıkan sol öğrenci eylemle-

rinin pek de tutarlı olmayan köktenciliği ve yüksek- öğretime giren

kadınların karşılaştıkları kadınlara özgü çelişkilerdir’.

Feminizmin kadın hareketinin orta sınıf kadınlarının bilinçlen-

me biçimi olarak başladığı konusunda görüş birliği vardır. Mitchell,

17.yüzyıl ayni zamanda siyasal feminizmin de erken tarihidir

diye-

rek, ilk olarak İngiltere’de eşitlik kavramıyla, 18.yüzyılda aydınlanma

çağında, sonrada Fransız devrimi ile yükselişini sürdürdüğünü, ekler.

Anne Phillips, eşitlik kavramı bakımından feminizm ve demok-

rasinin ayni amacı paylaştığını ancak ikisi arasında otomatik bir bağ

olmadığını ileri sürer, Feminizmin ‘yeniden doğuşunu’ ise Şirin Tekeli

şöyle anlatır

‘’... Büyük Fransız devrimiyle tarihe adımını atan, (yeni) bir siyaset

ve düşünce akımıdır. Devrimlerin getirdiği eşitlik dünyasında bu hak-

lardan yararlanamayan büyük bir azınlığı oluşturan kadınların ezilmiş-

liklerine son verebilmek için kendi aralarında bir dayanışma araması

feminizm tarihini başlattı... Kadınların eşitlik statüsüne erişmeleri, bi-

rinci dünya savaşı ertesinde, mücadelede ağırlığın oy hakkına (oy hakkı

savunucuları yani sufrajetler) verilmesini gerektirdi. Oysa başlangıçta

ekonomik, kültürel, psikolojik, sosyal-aile yönünden çok yönlü irdeleni-

yordu. Feminizmin yeniden doğuşunun somut koşulları ikinci savaştan

sonra ortaya çıkmıştır. Kapitalist toplumlarda yaşanan hızlı büyüme ve

iktisadi gelişme kadınların somut yaşamlarını ve bilinç düzeylerini et-

Sheıla Rowbotham, Kadın bilinci, Erkek Dünyası, Çev:Şükrü Alpagut, payel ya-

yınları, İstanbul, 1987, s 1-12.

Mitschell-Oakley, s33.

Kadınlar için, alan Y.1988, İst.s 109