TBB Dergisi 112. Sayı

ANAYASA MAHKEMESİNİN EYLEMLİ İÇTÜZÜK

KURALINA İLİŞKİN İÇTİHAT DEĞİŞİKLİĞİNİN

GEREKÇESİ ÜZERİNE

ON THE RATIONALE OF THE DECISION OF CONSTITUTIONAL

COURT ON THE RULE OF PROCEDURE IN ACTION

Fahri BAKIRCI

Özet:

TBMM, Anayasa gereği çalışmalarını kendi yaptığı İçtüzük

hükümlerine göre yürütmektedir. İçtüzük hükümlerinin, normlar hi-

yerarşisi gereği Anayasaya uygun olması gerekmektedir. İçtüzüğün,

Anayasa’ya uygunluk denetimi Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafın-

dan yapılmaktadır. 1961 Anayasası döneminde AYM hem şekil, hem

de esas denetimi yaparken, 1982 Anayasası döneminde AYM’nin

şekil denetimi yapmasına çeşitli sınırlamalar getirilmiştir. 1991 yılı-

na kadar dar yorum yöntemiyle çok sınırlı bir şekil denetimi yapan

AYM, 1991 yılında geliştirdiği bir içtihadıyla yeniden 1961 döneminde

olduğu gibi şekil denetimi yapmaya başlamıştır. Bu yorumla, eylemli

içtüzük kuralı olarak adlandırılan uygulamalar içtüzük değişikliği sa-

yılmış ve tıpkı bir içtüzük değişikliği yapılmışçasına AYM tarafından

denetlenmiştir. Bu içtihat 2008 yılında yeniden değiştirilmiş ve 1982

uygulamasının başlangıcına geri gidilmiştir. Bu bir geriye gidişi ifade

etmektedir. Bu geriye gidişte rastlanan bir sorun da yeni içtihadın

gerekçesinin kendi içinde tutarsız olmasıdır. Bu makale bu süreci göz

önüne sererek söz konusu tutarsızlığı göstermeye çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Anayasa, Anayasa Mahkemesi, İçtüzük, Ey-

lemli İçtüzük Kuralı, Normlar Hiyerarşisi.

Abstract:

Grand National Assembly of Turkey (GNAT), accor-

ding to 1982 Constitution of Turkey (CoT), carry out its activities in

accordance with the provisions of Rules of Procedure (RoP) drawn

up by itself. Hierarchy of norms requires that the RoP being in con-

formity with the Constitution. The Constitutional Court (CC) provi-

des the control of the conformity between RoP and (CoT). In the

period of 1961 Constitution, (CC) was made two type of control, i.e.

form and substance, while in the period of 1982 Constitution, cont-

rol of form by the (CC) is restricted into a very narrow framework.

After 1991, CC started to use a new interpretation in its decision. By

this new interpretation it started to make control of form similar to

the period of 1961. According to this new interpretation, when the

implementation of RoP is different than the Rule itself that is contai-

Dr.