TBB Dergisi 112. Sayı

TBB Dergisi 2014 (112)

Fahri BAKIRCI

261

Kanunların şekil bakımından sakatlanmamaları için AYM’nin de-

netim yapması gereken dört durum vardır:

1) Yeni İçtüzük çıkarılması ya da İçtüzükte değişiklik yapılması

Anayasa TBMM’nin işleyişine ilişkin kurallardan kimilerini ken-

disi düzenleyerek ve bazı temel ilkeler koyarak çerçeveyi çizmiştir.

AYM de İçtüzüğün kurallarının Anayasa’ya uygunluğunu denetle-

mekle görevlendirilmiştir. Yeni bir içtüzük yapıldığında ya da mevcut

İçtüzüğün kurallarında değişiklik yapıldığında, AYM bu değişikliğin

şekil ve esas bakımından Anayasa’ya uygunluğunu denetleyebilir.

2) Mevcut İçtüzüğün Anayasa’ya aykırılığının sonradan farkedil-

mesi

İçtüzük yapıldıktan ya da değiştirildikten sonra esas ve şekil bakı-

mından Anayasa’ya aykırılık iddiasıyla AYM’nde iptal davası açılması

süreye bağlıdır ve bu süre geçtikten sonra dava açılamaz. Ancak bu

durum, AYM’nin denetiminden geçmemiş olan kuralların her zaman

Anayasa’ya uygun oldukları sonucunu doğurmaz. Başka bir anlatım-

la Anayasa’ya aykırılık iddiasıyla AYM’ne başvurulmamış olması, bu

durumdaki İçtüzük kurallarının her zaman Anayasa’ya uygun olduk-

ları anlamına gelmez. Bu durumda İçtüzük kuralının Anayasa’ya ay-

kırılığı sonradan fark edilecek olursa ne olacaktır? Böyle bir durumda

olması gereken üst norm olan Anayasa’nın esas alınmasıdır. Nitekim

AYM aşağıda da incelenecek olan bir kararında İçtüzüğün Anayasa ile

çelişen hükümlerinde Anayasa›ya uyar bir uygulanma yolunun tutul-

ması gereklidir

diyerek, Anayasa’ya aykırılık durumunda Anayasa

hükümlerinin esas alınacağını belirtmiştir.

3) İçtüzükte kural bulunmaması halinde uygulamayla yen kural

oluşturulması

TBMM çalışma yöntemine ilişkin kuralları İçtüzükte düzenlerken

öngöremediği durumlar sözkonusu olabilir. Uygulamada bu durum-

larla karşılaştığında yeni bir kural üretmek durumundadır. Bu kural

üretimi iki biçimde olabilir: Birinci biçimde bir İçtüzük değişiklik tek-

Bakırcı, 2011, s. 53-54