TBB Dergisi 112. Sayı

TBB Dergisi 2014 (112)

Fahri BAKIRCI

265

İçtüzük hükümleri, genellikle, şekle ait kurallardır. Burada hatıra

gelen soru, bir kanun yapılırken İçtüzüklerin herhangi bir hükmüne

aykırılığın, iptal nedeni sayılıp sayılmayacağıdır. Bu hükümler içeri-

sinde, Yasama Meclislerince verilen bir kararın sıhhati üzerinde etkili

olabilecek nitelik taşıyanlar bulunduğu gibi, bu derecede önemli ol-

mayanlar da vardır. Birinci kategoriye girenlere aykırılığın iptal ne-

deni teşkil edeceği, buna karşılık öteki şekil kurallarına riayetsizliğin

iptali gerektirmeyeceği kabul edilmelidir. Anayasa›da gösterilmeyen

ve yalnız İçtüzüklerde bulunan şekil kuralları arasında bu ayırımı

yapmak, Anayasa›nın maksadına uygun düşer. Zira İçtüzüklerdeki

şekil kurallarına aşırı bağlılık, yasama meclislerinin çalışmalarını lü-

zumsuz yere aksatır.

AYM, bu dönemdeki kararlarında (örneğin E. 1976/51, K. 1977/16)

sadece İçtüzük kurallarına aykırı davranmanın iptal nedeni olmaya-

cağını açıkça belirtmiştir:

Kanun tasarı ve tekliflerinin, belli süreler geçmeden gündeme alınmasına

ve öncelikle ve ivedilikle görüşülmesine ilişkin önergelerin gerekçeye ve önem-

li neden koşuluna bağlı olması kuralları, birer içtüzük düzenlemesidir ve bu

kurallar kaynağını doğrudan doğruya Anayasa’dan almış da değildir. Böyle

olunca, Parlamentoda bu çeşit biçim kurallarına her uyulmayışta bir iptal ne-

deni oluşacağı kabul edilemez.

AYM biçim denetimi sırasında İçtüzük kuralının Anayasa’ya ay-

kırı olduğunu fark ettiğinde de, İçtüzük kuralının Anayasa karşısında

duramayacağını, Anayasa kuralı ile İçtüzük kuralı arasında fark varsa,

Anayasa kuralının uygulanacağını E. 1967/22, K. 1967/22 numaralı ka-

rarında açıkça söylemiştir:

İçtüzük hükümleri ancak Anayasa kuralları ile sınırlı olarak ve

o kurallara uyarlıkları oranında bir uygulama yeri bulabilir, içtü-

zükte öngörülmemiş konularda veya İçtüzüğün Anayasa ile çelişen

hükümlerinde Anayasa›ya uyar bir uygulanma yolunun tutulması

gereklidir

Bakırcı, 2011, s. 18

Bakırcı, 2011, s. 1103

Bakırcı, 2011, s. 53-54