316 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Halil İbrahim DURSUN
315
Anayasa’nın 90. maddesinin son fıkrasında
“usulüne göre yürürlüğe
konulmuş milletlerarası andlaşmalar
”dan söz edilmektedir. Bilindiği gibi,
milletlerarası antlaşmaların yürürlüğe girme usulü 1982 Anayasası’nın
90. maddesinde düzenlenmiştir. Anayasa’nın 90. maddesinin 1. fıkra-
sı;
“Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle ve milletlerarası kuruluş-
larla yapılacak andlaşmaların onaylanması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin
onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır.”
şeklindedir. Yani 90.
maddeye göre, milletlerarası antlaşmaların yürürlüğe girebilmesi için
TBMM tarafından bir yasayla uygun bulunması gerekir.
70
Dolayısıyla
yukarıdaki görüşmede görüşmeci hakimin ifade ettiği gibi TBMM’nin
egemenliğinin hiçe sayıldığı bir durum söz konusu değildir. Yani
Anayasanın uluslararası sözleşmelerin uygun bulunması bakımından
öngördüğü temel kural, Anayasanın 7. maddesinde belirtilen
“Yasama
yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devre-
dilemez.”
ifadesi açısından bir sorun teşkil etmemektedir.
b. AİHM’in Önyargılı Kararlar Verdiği Düşüncesi
Görüşmeci bir hakim AİHM’in taraflı ve ön yargılı olduğuna dair
şu ifadeleri kullanmaktadır:
“Şimdi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye’ye karşı önyar-
gılı, bu su götürmez bir gerçek. Yani biz işte aşağı yukarı buradaki
hâkim-savcıların, savcıların neredeyse yüzde doksanı gitti Strazburg’a,
birkaç gün kaldı. Yani Türkiye’ye çok farklı bir bakış var, sadece
Türkiye’ye değil, birkaç ülkeye çok farklı bir bakış var. Yani kendi sis-
temlerini ihlal eden bir bakış var. İşte mesela örneğin hâkimlere soru-
yoruz; işte Türkiye’de 4 yılda bu dava sonuçlanmamış, adil yargılama
ilkesine aykırı diyor. Peki, ben gittiğimde bir Gürcistan davası vardı
10 ila 11 yıl önce müracaat etmiş adam, yeni görülüyor. Dedim siz işte
11 yıl oldu, yani niye yargılamadınız bunu, yani adil yargılama ilke-
si ihlal edilmedi mi, dedim. Bizim, dedi, Avrupa Parlamentosu bize
yeterli bütçeyi vermiyor, yeterli mahkemeyi kuramıyoruz; ha bizimki
yani çok az mahkeme var, hâkim sayısı az, suç da çok fazla, bu sebeple
yani yetişemiyoruz dedi, yok devletin görevi dedi, mahkemeleri ko-
Baskı, İstanbul, 2009, s.160-161
70
Levent Gönenç, agm, s.2