315 / 413
Bireysel Başvuru Mekanizmasının Kabulü Sonrasında Genel Mahkemelerin ...
314
süre geçmesine rağmen, bu değişiklikle amaçlanan sonuca tam olarak
ulaşılamadı ve genel mahkemeler uluslararası sözleşmeleri yeterince
dikkate almadı. Anayasa’nın 90. maddesinin 5. fıkrasını, iç hukuktaki
kolluk, hâkim ve savcılar Anayasa’nın açık hükmüne rağmen uygu-
lamakta çekimser davrandılar. Bu sebeple, insan hakları konusunda
istenen seviyeye gelinemedi.
2004 değişikliklerinden sonra sıkça tartışılan ve üzerine çalışma-
lar yapılan ve o dönemde sessiz devrim diye addedilen bu konu, bi-
reysel başvurunun kabul edilmesiyle yeniden gündeme geldi ve insan
hakları ihlallerini önlemenin, sistemin bir bütün olarak işlemesiyle
mümkün olacağı fark edildi.
Avrupa Konseyi ile Türkiye arasında hâkim ve savcıların insan
hakları alanında eğitimini içeren projeler yapılmasına ve Anayasa de-
ğişikliği üzerinden 10 yıllık süre geçmesine rağmen, niçin Anayasa’nın
90. maddesinin 5. fıkrası istenen seviyede dikkate alınmamaktadır? Bu
hükmü görmezden gelme bireysel başvurunun başlamasından sonra
da devam edecek midir? Eğer devam edecekse olası sonuçları ne ola-
caktır? Genel mahkemelerin bu konuyu görmezden gelmeleri çeşitli
sebeplere dayanabilmektedir. Bu bölümde kısaca, genel mahkemelerin
bu konuda ne düşündüğünü anlamamıza yarayacak, Mithat SANCAR
ve Eylem ÜMİT ATLGAN tarafından hazırlanmış olan
“Adalet Biraz Es
Geçiliyor…”
adlı kitapta hakim ve savcılarla yapılmış birkaç görüşmeye
yer verilecek ve bu görüşler kritik edilecektir.
a. Uluslararası Anlaşmaların Üstünlüğünün Ulusal Egemenlik
Üzerindeki Etkisi
Anayasa’nın 90. maddesinde yapılan değişikliklerin ülkenin ulu-
sal egemenliğini ihlal ettiğini belirten görüşmeci bir hakim şunları
ifade ediyor:
“Bence yanlış. Niye yanlış? Türkiye Cumhuriyeti bu yetkiyi tanı-
makla Meclis’in egemenliğini hiçe saymıştır bence. Yani Meclis ulusla-
rarası sözleşmelere aykırı kanun çıkaramaz demektir. O zaman nerede
kaldı egemenlik! O açıdan bence egemenliğin kaybedildiği noktalar-
dan biri. Yanlış!” (Görüşme 14)
69
69
Mithat Sancar/ Eylem Ümit Atılgan, Adalet Biraz Es Geçiliyor, Tesev Yayınları, 1.