TBB Dergisi 112. Sayı

TBB Dergisi 2014 (112)

Halil İbrahim DURSUN

313

doğrudan uygulanabilir, birey uluslararası antlaşma hükümlerinden

doğan haklarını ulusal yargı yerleri önünde arayabilir.

Uluslararası

antlaşmaların ulusal mevzuattan daha ileri kurallar içerdiği durum-

larda, yargıçların, uluslararası antlaşmaları kendiliğinden göz önüne

alarak karar vermeleri anayasal bir yükümlülüktür.

2004 değişiklikleriyle özel bir statü kazanmış olan temel hak ve

özgürlüklere ilişkin uluslararası antlaşma hükümleri kendileri ile ça-

tışan yasa hükümlerini bir nevi zımnen ilga ettiğinden,

yürütme ve

yargı organları, yasa koyucunun ihmalinden dolayı AİHS’e ve diğer

uluslararası antlaşmalara aykırı hükümler içermeye devam eden yasa,

tüzük ve yönetmelik hükümlerini ihmal edip doğrudan sözleşme hü-

kümlerine dayanarak işlem yapmalı ve karar vermelidirler.

Davaya

bakmakta olan bir hakimin, uluslararası antlaşmaya aykırı gördüğü

yasa hükmünü ihmal edip doğrudan uluslararası antlaşmayı uygula-

ması, sadece taraflar arasında (inter partes) etki doğurduğu veya erga

omnes etki doğurmadığı için, ülke içerisinde uluslararası antlaşma

hükümleri ile çelişen bir maddenin bazı mahkemelerce ihmal edildi-

ği, bazı mahkemelerce hükme esas alındığı örnekler görülebilecektir.

4. Hükmün Yeterince Dikkate Alınmaması Konusunda Bazı

Yargı Mensuplarının Görüşleri

2004 değişikliklerinin özellikle, 2004’e kadar milletlerarası insan

hakları normlarını doğrudan uygulamakta ürkek davranan Türk

yargıçlarını bu konuda teşvik edeceği ve vatandaşlara tanınan temel

hak ve özgürlükleri, sürekli gelişip değişen milletlerarası insan hak-

ları normlarının dinamik yapısına açmak konusunda önemli bir iş-

lev göreceği düşünüldü.

Ancak değişiklik üzerinden 10 yıl kadar bir

Yılmaz Aliefendioğlu (Panel Konuşması), İnsan Hakları Sözleşmelerinin

İç Hukukta Doğrudan Uygulanması, TBB Yayınları, Panel, Ankara, birinci

baskı:2005, s.134-135

Mesut Gülmez, agm, s.158

Kemal Başlar, agm, s. 42

Oktay Bahadır, Yaşama Hakkı, Adalet Yayınevi, 1. Baskı, Ankara 2009, s.8

Kemal Başlar, agm, s.43-44

Levent Gönenç, “1982 Anayasası’nda sessiz

değişikliği ve

getirdiği sorunlar”,

ler/90_madde.pdf, (Erişim Tarihi:26.07.2012), s.1-2