370 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Erdem BAFRA
369
ortağı olduğu bir şirkete satmıştır.
J
da
L
’nin taahhüdünü yerine getir-
mesi hususunda dava açmıştır. Somut olayda mahkeme şirket tüzel
kişiliği perdesini kaldırarak, şirketin
L
’nin taahhüdünden kurtulmak
için hakim ortağı olduğu şirketle hileli işlem tesis ettiğine karar ver-
miştir. Zira bu kararda hakim
Russel J
, gayrimenkulü devralan şirketi
“Lipman yapımı şirket” şeklinde tanımlamıştır.
“Hile” gerekçesinin uygulanmasına yönelik bir başka önemli dava
da,
Gilford
davasıdır. Bu davada
Horne
(H)
,
Gilford Motor Co Ltd
(GM)
şirketinde şirket müdürü olarak çalışmıştır.
H
, şirketten ayrıldıktan
sonra yeni bir şirket kurmuş ve bu kurulan yeni şirket
GM
şirketine ra-
kip olarak faaliyetini sürdürmeye başlamıştır. Bununla birlikte,
H
’nin
GM
şirketi ile yaptığı istihdam sözleşmesinde, şirketle rekabet etmeme
koşuluna yer verilmiştir. Ancak
H
sözleşmedeki bu koşula aykırı ha-
reket etmiş ve yeni şirketinde, önceden çalıştığı şirketin müşterilerini
kendi şirketiyle çalışma konusunda ikna etmiştir. Bunun üzerine
GM
şirketi,
H
’ye ve
H
’nin yeni kurduğu şirkete tazminat davası açmıştır.
Mahkeme tarafından somut olay incelendiğinde,
H
’nin aslında yeni
kurduğu şirketinin arkasına gizlenerek,
GM
şirketiyle olan sözleş-
mesinden doğan rekabet etmeme yükümlülüğünü yerine getirmeme
amacıyla hareket ettiğine hükmedilmiştir. Zira; bu davada hakim
Lord
Hanworth
açık bir ifadeyle, “
Horne’un kurduğu şirketin sadece, asıl amacın
gizlenilmesi
için hileli bir şekilde bir araç olarak kurulduğu hususunda
oldukça tatmin oldum.” ifadesini kullanmıştır.
4.Temsilcilik İlişkisi
Mahkeme kararlarını incelediğimizde, bazı davalarda temsilcilik
ilişkisi gerekçesine dayalı olarak, özellikle grup şirketlere yönelik per-
denin kaldırıldığını görmekteyiz. Burada, bir hakim şirketin diğer bir
şirketin faaliyet ve işlemleri üzerindeki mutlak hakim etkisinin tespit
edilmesi gerekmektedir.
48
Örneğin,
Re FG Films Ltd
49
davasında, yeni
kurulan bir şirket tarafından İngiliz menşeli film yapıldığı gerekçesiy-
le İngiliz hukukundaki vergisel avantajlardan yararlanmak amacıyla
hukuki durumun tespiti için mahkemeye başvuruda bulunulmuştur.
Bir Amerikan şirketi tarafından sağlanan şirketin ödenmiş sermayesi
48
Griffin, s. 20.
49
[1953]1 All ER 615.