TBB Dergisi 113. Sayı

Askerî Ceza Hukukunda Ast’a Müessir Fiil Suçu (Asck M.117)

254

Lise veya eşiti okuldaki askerî bir öğrencinin bir fiili emre itaat-

sizlikte ısrar, amir ve üste hakaret, amir ve üste fiilen taarruz gibi İç

Hizmet Kanunu’nun 14’üncü maddesindeki yükümlülükleri ihlâl edi-

ci nitelikte ise, AsCK uygulama alanı bulur. Bunun dışındaki fiillere

TCK’nu uygulanır.

Burada incelenmesi gereken bir başka hususta, arasında astlık

üstlük ilişkisi bulunan ancak evli olan askerî şahıslar arasında işlenen

suçlarda suç vasfının belirlenmesine ilişkindir. Askeri Yargıtay arala-

rında hizmet ilişkisi dışında ast-üst eşler arasında AsCK

hükümleri-

nin uygulanama

yacağına dair emsal bir karar vermiştir.

Bu karara göre hizmet hali dışında AsCK 117’deki eylemi astı olan

eşine uygulayan üst TCK 86’ncı madde hükümlerine göre cezalandırı-

lacaktır. Askerî Yargıtay’ın bu kararına göre kanaatimizce sadece ev-

lilik bağı değil ast-üst olan baba-oğul, kardeşler, yakın akrabalar ara-

sındaki ilişkilerde de aynı karara göre hareket edilmesi mümkündür.

Yine ast-üst eşler arasında hizmet ilişkisinin olmadığı hallerde

“211 sayılı T.S.K. İç Hizmet Kanunu’nun 113’üncü maddesi (a) bendinde; askerî

öğrencilerden, liseden yukarı okulda olanların Askerî Ceza ve Askerî Ceza Muha-

keme Usulü Kanunu’nun uygulanması bakımından mükellefiyet altına girmiş sa-

yılıp diğer askerler hakkında tatbik olunan hükümlerin bunlar hakkında da aynen

uygulanacağı esasını getirmiş olmakla beraber, aynı yasanın 113m. (b) bendinde;

bütün askerî öğrencilerin ancak subay ve askerî memurlara karşı ast durumunda

oldukları, gerek kendi aralarında, gerekse astsubaylara, erbaşlara ve erlere karşı

astlık ve üstlük münasebetlerinin bulunmadığı esası getirilmiş bulunmaktadır.

Anılan yasa düzenlemesi muvacehesinde olay tarihinde liseden yukarı bir askerî

okul öğrencisi olan sanık N.E.’nin diğer sanık astsubaylara karşı sırf askerî suç

vasfındaki üste fiilen taarruz suçunu işlemiş sayılamayacağı gibi,astsubay R.Ö.

ile L.K, ‘ye yüklenen suçun asta müessir fiil vasfında olmayıp, tüm sanıkların suç-

larının sübutu halinde adiyen

müessir fiil vasfında olacağı teemmül edilmeden yazılı

şekilde hüküm tesisi kanuna aykırı bulunmuştur»

As.Yrg.1D., 30.05.1977, 1977/204-

199 EK.

(Nakleden:Kangal

, s.71-72)

Emsal niteliğindeki bu kararın gerekçesi şöyledir: ‘‘Suç tarihinde evli olan ve biri

diğerinden kıdemli olan sanık Albayların resmi mesai ve Askerî mahal dışında,

Askerî konumlarına bağlı olmaksızın, Askerî hizmet ile hiçbir ilgisi olmayan ve

tümüyle evli olmalarının yarattığı statüden kaynaklanan sebeplerle birbirlerine

karşı işledikleri iddia olunan eylemlerin astlık-üstlük ilişkileri içinde değil 765

sayılı TCK’nın genel hükümleri çerçevesinde (5237 sayılı YTCK’nın lehe olan dü-

zenlemeleri de dikkate alınarak) değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmak-

tadır. Aksi yönde değerlendirmenin, eşlerden birisine diğerinin zararına olacak

şekilde ayrıcalıklı bir korunma ve ilişki üstünlüğü sağlayacağı, böyle bir duru-

mun ise eşler arasında eşitliği öngören Anayasa kuralına, Medeni Kanun’un ‘aile’

ile ilgili düzenlemelerine ve evrensel değerlere uygun düşmeyeceği açıktır.’’As.

Yrg.Drl.Krl., 15.12.2005, 117/111.(Nakleden: Değirmenci, s.339, dpn.300)