TBB Dergisi 113. Sayı

TBB Dergisi 2014 (113)

Gökhan ALBAYRAK

jus cogens

normlar da buraya dahil olarak görülebilir. Bunun yanında

maddi anayasa bağlamında önemli örf ve adet kuralları da bu norm-

lara eklemlenebilir.

3.1.Bir Anayasa Olarak Birleşmiş Milletler Şartı?

Bugün uluslararası alanda kapsamıyla, taraf olan devletleriyle

ve işleviyle Birleşmiş Milletler Şartı belki de uluslararası antlaşmalar

içinde en önemli olanıdır. 1945 yılında İkinci Dünya Savaşı’nın kül-

leri üzerinde Birleşmiş Milletler’i kuran Şart, bazı yazarlar açısından

uluslararası toplumun anayasası olarak görülmüştür. Uluslararası top-

lumun en önemli iki unsuru olan barış ve güvenliğin korunması ve

insan haklarının güçlendirilmesi alanlarında işbirliğin zeminini orta-

ya koyan bir antlaşmadır. Şartın ilk maddesinde örgütün bu amaçları

belirtilmiştir. Ayrıca Şart’ın ilk iki maddesinde

düzenlenen amaçlar

“Madde 1

Birleşmiş Milletler’in amaçları şunlardır:

1. Uluslararası barış ve güvenliği korumak ve bu amaçla, barışın uğrayacağı

tehditleri önlemek ve bunları boşa çıkarmak, saldırı ya da barışın başka yollar-

la bozulması eylemlerini bastırmak üzere etkin ortak önlemler almak ve barışın

bozulmasına yol açabilecek nitelikteki uluslararası uyuşmazlık veya durumların

düzeltilmesini ya da çözümlenmesini barışçı yollarla, adalet ve uluslararası hu-

kuk ilkelerine uygun olarak gerçekleştirmek;

2. Uluslararasında, halkların hak eşitliği ve kendi geleceklerini kendilerinin belir-

lemesi ilkesine saygı üzerine kurulmuş dostça ilişkiler geliştirmek ve dünya barı-

şını güçlendirmek için diğer uygun önlemleri almak;

3. Ekonomik, sosyal, kültürel ve insancıl nitelikteki uluslararası sorunları çözme-

de ve ırk, cinsiyet, dil ya da din ayrımı gözetmeksizin herkesin insan haklarına ve

temel özgürlüklerine saygının geliştirilip güçlendirilmesinde uluslararası işbirli-

ğini sağlamak ve

4. Bu amaçlara ulaşılması yolunda ulusların giriştikleri eylemlerin uyumlaştığı bir

odak olmak.

Madde 2

Birleşmiş Milletler örgütü ve üyeleri, 1. maddede belirtilen amaçlara ulaşmak üze-

re aşağıdaki ilkelere uygun biçimde hareket edeceklerdir:

1. Örgüt, tüm üyelerinin egemen eşitliği ilkesi üzerine kurulmuştur.

2. Tüm üyeler, üyelik sıfatından doğan hak ve çıkarlardan tümünün yararlanma-

sını sağlamak için işbu Şart’a uygun olarak üstlendikleri yükümlülükleri iyi niyet-

le yerine getirirler.

3. Tüm üyeler, uluslararası nitelikteki uyuşmazlıklarını, uluslararası barış ve gü-

venliği ve adaleti tehlikeye düşürmeyecek biçimde, barışçı yollarla çözerler.

4. Tüm üyeler, uluslararası ilişkilerinde gerek herhangi bir başka devletin toprak

bütünlüğüne ya da siyasal bağımsızlığa karşı, gerek Birleşmiş Milletler’in amaç-

ları ile bağdaşmayacak herhangi bir biçimde kuvvet kullanma tehdidine ya da

kuvvet kullanılmasına başvurmaktan kaçınırlar.