29 / 341
Uluslararası Hukukta Küresel Anayasacılık Tartışması
28
ve ilkelerin maddi anlamda anayasal nitelikte ve
jus cogens
konumda
olduğu belirtilmiştir.
27
Bu istikametteki görüşlere önemli katkı yapan Bardo Fassbender’e
göre, Şart’ın oluşturulması yeni bir uluslararası düzene geçişi simgeler
ve bir “anayasal an”dır. Farklı bir hukuki topluluk amaçlarını ortaya
koymuştur.
28
Ayrıca Fassbender’e göre bir anayasada olması beklendiği
gibi, Şart’ta yönetim sistemi belirlenmiştir. Güvenlik Konseyi, barış ve
güvenlik konularında hem bağlayıcı karar alabilmesi ile yasama, ka-
rarları uygulama bakımından ise yürütmeye benzer şekilde yetkileri
haizdir. Uluslararası Adalet Divanı ise örgütün yargı organıdır. Ayrıca
yine bazı yazarlar tarafından Şart, anayasal nitelikte olan 103. maddeyi
içermektedir ve bu maddeye göre Birleşmiş Milletler Şartı’ndan doğan
yükümlülükler üyelerin başka antlaşmalardan doğan yükümlülüklere
üstün gelir.
29
Bu üstünlük hem Şart’ın içeriğinden doğan yükümlülük-
ler hem de Şart’ta öngörülen yetkili organların kararlarından doğan
yükümlülükler için geçerlidir. Şartta bir üstünlükten bahsedilmiştir
fakat bir çatışma durumunda diğer yükümlülüklerin geçersizliğinden
bahsedilmemiştir. Çoğunluk görüşüne göre bahsedilmeme hususunu
çatışma durumunda diğer yükümlülüklerin geçici bir askıya alınması
şeklinde yorumlamak gerekir, yani geçersiz kılınma söz konusu de-
ğildir.
30
Fakat akılda tutmak gerekir ki, iç hukuklarda da anayasa ile
anayasaya aykırı olan kurallar aynı hukuk aleminde yaşabilirler, ta ki
bu aykırılık yargı kararıyla belirlenene kadar.
5. Tüm üyeler, örgütün işbu Şart gereği giriştiği tüm eylemlerde örgüte her türlü
yardımı yaparlar ve Birleşmiş Milletler tarafından aleyhinde önleme ya da zorla-
ma eylemine girişilen herhangi bir devlete yardım etmekten kaçınırlar.
6. Örgüt, Birleşmiş Milletler üyesi olmayan devletlerin de, uluslararası barış ve
güvenliğin korunmasının gerektirdiği ölçüde bu ilkelere uygun biçimde hareket
etmesini sağlar.
7. İşbu Şart’ın hiçbir hükmü, Birleşmiş Milletler’e herhangi bir devletin kendi iç
yetki alanına giren konulara müdahale yetkisi vermediği gibi üyeleri de bu türden
konuları işbu Şart uyarınca bir çözüme bağlamaya zorlayamaz; ancak, bu ilke VII.
Bölümde öngörülmüş olan zorlayıcı önlemlerin uygulanmasını hiçbir biçimde en-
gellemez.”
27
Ronald St. J. Macdonald, “The Charter of the United Nations as a World Constitu-
tion”, International Law Studies, Vol. 75, 2000, ss. 265-268
28
Bardo Fassbender, “The United Nations Charter as Constitution of the Internatio-
nal Community”, Columbia Journal of Transnational Law, Vol. 36,1998,s. 573
29
Pierre-Marie Dupuy, “The Constitutional Dimension of the Charter of the United
Nations Revisited”, Max Planck Yearbook of United Nations Law, Vol.1,1997,s. 12
30
Robert Kolb, An Introduction to the Law of the United Nations, Hart Publishing,
Portland, 2010, s. 165