33 / 341
Uluslararası Hukukta Küresel Anayasacılık Tartışması
32
lar Sözleşmesi uluslararası ölçekte büyük kabul görmüşlerdir.
40
Bu
sözleşmelerdeki hükümlerin çoğu uluslararası teamül kuralı haline
gelmiştir. Müteakiben klasik hakların önemli bir çoğunluğu ise bugün
jus cogens
olarak görülmektedir.
İnsan haklarının korunmasının iç hukuklara bırakılmasının ye-
tersizliğinin görülüp onları uluslararası korumaya alma uluslararası
hukukun alanını genişletmiştir. Ayrıca insan haklarının uluslara-
rasılaşması küresel anayasacılık tartışmasını da pekiştirmektedir.
Anayasaların yüklendiği bu işlev günümüzde uluslararası normların
etkisinde kalmaktadır. Bu durum uluslararası normların anayasallaş-
masına bir örnek olarak gösterilebilir.
4.Kurucu İktidar ve Küresel Anayasa
Her toplumun belli iktidar odakları mevcuttur. Bu iktidar aile-
de, okulda, ekonomide veya bir suç çetesinde ortaya çıkabilir. Fakat
siyasal iktidar devleti yönetmeye yönelir ve devletin hükümeti olmayı
amaçlar. Ayrıca bu iktidar türü devletin temel normlarını oluşturma-
ya da gidebilir. Anayasayı yapan ve değiştiren iktidara kurucu iktidar
denir.
41
Kurucu iktidar devrimlerde olduğu halkın çoğunluğuna da-
yanabileceği gibi, darbeler örneğinde de bir azınlık gruba dayanabilir.
Kurucu iktidarlar olmadan toplumlarda anayasal normlar konamaz.
Toplumdaki dinamik gücün anayasa yapmaya girişmesi gerekir.
Uluslararası alanda devlettekine benzer bir kurucu iktidar yoktur.
Hegemon güçlerin etkisini bir tarafa koyarsak, uluslararası alanda dar-
be veya devrim iktidarı mümkün olamaz. Uluslararası hukuku devletler
ve devletlerin oluşturdukları uluslararası örgütler ortaklaşa oluşturur-
lar. Bu durum uluslararası alanda kurucu iktidarın olmadığı anlamına
gelmez. Uluslararasında kurucu iktidar devletteki gibi merkezileşmiş
değildir, parçalı bir yapıdadır. Kurucu iktidar devletler ve uluslararası
örgütler tarafından kullanılır. Bu bağlamda küresel anayasa, uluslara-
rası alanın kurucu iktidar kümesi tarafından oluşturulur. Küresel ana-
yasa uluslararası kurucu iktidarın üzerinde uzlaştıkları ve birbirleriyle
ilişkilerinde temel norm kabul ettikleri bir bütünden oluşur.
40
2013 Aralık ayı itibariyle Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi’ne 167,
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’ne ise 161 devlet taraftır.
41
Kemal Gözler, Kurucu İktidar, Ekin Yayınevi, Bursa, 1998,s. 10