310 / 341
TBB Dergisi 2014 (113)
Sinan BAYINDIR
309
suç tiplerinin aynı madde çatısı altında toplanması bir takım olumsuz
sonuçlara yol açmıştır
5
. Bu çalışmamızda sadece eser sahibinin mali
haklarına tecavüz suçlarından biri olan “
Eser Sahibinin İzni Olmaksızın
Eseri Umuma
İletim
Suçu”
ele alınacaktır. Diğer hak sahiplerinin izni
olmaksızın yapılan umuma iletimler çalışmanın kapsamını önemli öl-
çüde genişleteceğinden, inceleme konusu dışında tutulmuştur
6
.
a. Umuma İletim Hakkı
Eser sahibinin mali haklarından biri de eserin umuma iletilmesi
hakkıdır
7
. Bu hak gerek uluslararası sözleşme hükümleri ve gerekse
Türk Hukukunda 5846 sayılı FSEK’te yer verilen bir mali haktır.
Konuya ilişkin olarak Bern Sözleşmesi’nin 11. maddesi (ikinci
tekrar) 1-i maddesinde; umuma arz yetkisi edebiyat eserleri açısından
eserin her türlü araç ve yöntemlerle anlatımı dâhil topluma sunulması
denilmek suretiyle umuma arz yetkisi belirtilmiştir
8
.
Aynı şekilde Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) Sözleşmesi’nin
8. maddesinde “Bern Sözleşmesi’nin 11 (1) (ii), 11 Mükerrer (1) (i) ve
(ii), 11 ikinci mükerrer (1) (ii) ve 14 (1) (ii) ve 14 mükerrer (1) maddeleri,
hükümleri haleldar edilmeksizin, edebiyat ve sanat eserleri sahipleri,
eserlerinin telli ya da telsiz ortamda, toplum üyelerinin kendileri tara-
fından seçilen bir yer ve zamanda bu eserlerden kişisel olarak yararla-
nacak biçimde topluma iletilmesine izin verme hususunda münhası-
ran hak sahibidir” denilmiştir
9
.
AB Hukukunda da umuma iletime ilişkin 2001/29/AT sayılı Di-
rektifte; “Ü
ye devletler eser sahiplerinin tel üzerinden veya telsiz vasıtalarla
5
Bkz. Öngören Gürsel, Türk Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Açısından Müzik Eser-
leri, İstanbul, Öngören Hukuk Yayınları, 2010, s.436 vd.
6
Umuma iletim hakkı, eser sahibi dışında, icracı sanatçılara, fonogram yapımcı-
larına, radyo televizyon kuruluşlarına film yapımcılarına da tanınmıştır. Burada
belirtilen hak sahiplerinden her biri diğerlerinden bağımsız olarak eserin umuma
iletimini yasaklama hakkına sahiptir.
7
İşleme hakkı (FSEK m. 21); çoğaltma hakkı (FSEK m. 22); yayma hakkı (FSEK m.
23); temsil hakkı (FSEK m. 24); pay ve takip hakkı (FSEK m. 45) eser sahibinin
diğer mali haklarını oluşturur.
8
http://www.telifhaklari.gov.tr/kaynaklar/bolumdosyalar/2012_03_18_349175.pdf.(Eri-
şim
Tarihi: 10.05.2013).
9
Sözleşmenin Türkçe metni için bkz. Akın Beşiroğlu, Düşünce Ürünleri Üzerinde
Haklar, Beta Yay., 3. Bası, İstanbul 2004, s. 917 vd.