314 / 341
TBB Dergisi 2014 (113)
Sinan BAYINDIR
313
yayınlarında yararlanacakları opera, bale, tiyatro ve benzeri sahneye konmuş
eserlerle ilgili olarak hak sahiplerinden önceden izin almak zorundadırlar…”
denilmiştir.
FSEK m. 25’te düzenlenen bu hakkı ihlale yönelik fiiller, bu suç ile
yaptırım altına alınmıştır. Buradaki yayın hakkı; telli veya telsiz yayın
yapan kuruluşlar tarafından yapılan yayınları, dijital iletim de dahil
olmak üzere işaret, ses, görüntü nakline yarayan araçlarla yapılan ya-
yınları ve yeniden yayını içerir. Doktrinde “umuma iletim” kavramı
ile “umuma arz” kavramının birbirinden farklı olduğu vurgulanmak-
tadır
15
. Öyle ki umuma iletim yetkisi eser sahibinin mali haklarından
biri iken; umuma arz yetkisi eser sahibinin manevi haklarından birini
oluşturur. Umuma iletim; bir eserin aile ve iş ilişkileri dolayısıyla bir-
birine bağlı olan ve görevi gereği eseri bilen kişiler dışında çok sayıda-
ki belirsiz kişiye sunulmasıdır
16
. Umuma iletimden söz edebilmek için
iletimin mutlaka son tüketiciye yapılmış olması gerekir. Bu yönüyle
yayından ayrılır. Umuma iletim, yayma kavramından da farklıdır.
Yayma için bir eserin tespit edilmiş veya çoğaltılmış olması gerekir-
ken, umuma iletim için bir eserin varlığı yeterlidir. Dolayısıyla
yayma
,
temsil
,
umuma iletim
esasen umuma arzın gerçekleştirilme yöntemleri-
dir. Yayma, temsil ve umuma iletim fiilleri birden fazla gerçekleştirile-
bileceği halde umuma arz ancak bir defa gerçekleşir.
Maddede geçen yayınlama ibaresi, radyo ve televizyon yayınları-
nı ifade etmektedir. FSEK m. 7’de yer verilen yayınlama ise bir eserin
veya çoğaltılmış nüshalarının ticaret alanına sokulmasını ifade eder.
Yine yayınların alıcının bulunduğu yerden başka bir umumi yere işa-
ret, ses veya resim nakline yarayan hoparlör vb. araçlarla nakledilme-
sine izin verme yetkisi de münhasıran eser sahibine aittir
17
. Bir eserin
internet ortamına konulması, radyo televizyon yayınından farklıdır.
Radyo televizyon yayınlarına eş zamanlı olarak ulaşılması söz konusu
iken; internet ortamında bulunan bir esere farklı kullanıcılar, farklı
zamanlarda ve tekrar ulaşabilir
18
.
15
Abdullah Çelik, Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Çoğaltma ve Yayma Hakları-
nın İhlali- ihlalin Sonuçları, Seçkin Yay., Ankara 2011. s. 53.
16
Ünal Tekinalp, Fikri Mülkiyet Hukuku, Vedat Yay., 5. Bası, İstanbul 2012, s. 194.
17
Suluk/Orhan, Uygulamalı Fikri Mülkiyet Hukuku, Cilt: II, Arıkan Yay., İstanbul
2005, s. 410.
18
Şafak Erel, Türk Fikir Sanat Hukuku Ankara 1998, s. 201.