321 / 341
Eser Sahibinin İzni Olmaksızın Eseri Umuma İletim Suçu
320
lerce oluşturulması halinde eserin sahibi yine o eseri meydana getiren
gerçek kişilerdir. Tüzel kişi ise bu eser üzerindeki hakları kullanmaya
yetkili olur.
Ayrıca FSEK m. 11’de yer verilen eser sahipliği karinesi uyarınca
eser üzerinde eser sahibi olarak adını veya müstear adını kullanan
kimse aksi sabit oluncaya kadar o eserin sahibi olarak kabul edilece-
ğinden suçun mağduru sıfatını haiz olabilecektir. Yine yayınlanmış
bir eserin sahibi isim belirtilmediği için belli değilse; yayınlayan o da
belli değilse eseri çoğaltan eser sahibine ait hak ve yetkileri kullanabi-
lecektir (FSEK m. 12).
c. Suçun Maddi Konusu
Burada suçun maddi konusu “eser” dir. FSEK bağlamında bir ko-
rumanın söz konusu olabilmesi için 5846 sayılı FSEK m. 1-2 uyarınca
fikri bir ürünün “eser” mahiyetinde olması gerekir. Öncelikle, bir fikri
ürünün FSEK anlamında eser olarak kabul edilebilmesi için bir takım
şartların varlığı gerekir. Bir fikri ürünün eser olarak kabul edilmesi
objektif şartın ve subjektif şartın gerçekleşmesi halinde mümkündür.
Buradaki objektif şart; fikri ürünün kanunda sınırlı olarak sayılan dört
eser grubundan birine dahil olma şartı olarak kabul edilmektedir
38
.
Subjektif şart ise; fikri ürünün sahibinin hususiyetlerini taşımasını
ifade eder. Bu suç açısından işlenme eserler de FSEK anlamında eser
sayıldığı için bir işlenme eserin
39
sahibinin veya halefinin yazılı izni
olmaksızın umuma iletilmesi halinde de suç oluşacaktır.
40
Aynı şekil-
de bağlantılı hak sahiplerinin de bağlantılı hakka konu ürünler üze-
rinde umuma iletim hakkı söz konusu olduğundan bağlantılı hakka
konu ürünler de suçun maddi konusunu oluşturur. Ancak bu konu bu
makaledeki inceleme kapsamına dahil değildir.
38
FSEK m.1/b’de Eser: Sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki,
güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsul-
lerini, ifade ettiği belirtilmiştir. Fikir ve sanat eserlerinin çeşitleri kanunda ilim ve
edebiyat eserleri (m.2), musiki eserleri (m.3) ve güzel sanat eserleri (m.4), sinema
eserleri (m.5) olarak sayılmıştır.
39
İşlenme eser; FSEK m. 6 uyarınca diğer bir eserden istifade suretiyle vücuda ge-
tirilip de bu esere nispetle müstakil olmayan sınırlı sayıda olmayan fikir ve sanat
mahsullerini ifade eder.
40
Engin Erdil, Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda İşlenme Eserler. Beta Yay., 1. Bası,
İstanbul 2003. s. 172.