228 / 497
TBB Dergisi 2014 (114)
Yavuz YAYLA
227
rasa da, Birleşik Krallık Patent Sistemi, 1973 Avrupa Patent Sözleşmesi
ile uyumlu hale getirilmek üzere revize edilinceye kadar genel hatla-
rıyla yürürlükte kalmıştır.
33
1.3.3. Fransa: Ayrıcalıkların Reddi
1789 Fransız Devriminin görkemli burjuva coşkusu kendisini sa-
dece feodal dönemin ayrıcalıklarının kaldırılması, özel mülkiyet ve
serbest pazar anlayışının benimsenmesi gibi alanlarla sınırlamamış,
Burjuva Devrimi’nin benimsediği şiarın özgürlük anlayışıyla mucit
ve edebi sanatçıların eserleri üzerinde “doğal haklarının” olduğu da
savunulmuş ve entelektüel ürünlerin de “insan hakları”ndan olduğu
ilan edilmiştir.
34
1791 Fransız Patent Kanunu’na göre, mucidin tekel
hakkı bir ‘doğal hak’tır
35
ve mucitler bu hakkı yasal yollarla
(
de jure
)
36
elde etmişlerdir.
1791 tarihli Fransız Eser Sahipleri Hakkındaki Kanun’da mucitle-
rin manevi çıkarları sayma yoluyla belirtilmiştir.
37
Bu kanun icatlar
hakkında detaylı bir incelemeye gerek olmadığı ilkesini getirmiş ve
bu şekilde belli bir icadın küçük bir değişiklikle veya aynen kopya-
lanmasıyla ortaya çıkarılan yeni ürünün sicile kaydettirilebilmesi ola-
nağını tanımıştır.
38
Bununla birlikte Mülkiyet Güvenliği için Araçlar
ve Yararlı Keşifler hakkındaki 1844 tarihli Fransız Kanunu, Venedik
Patent Yasası gibi icatların toplumsal faydaları üzerinde durmuş ve
ayrıca emeğin ürünleriyle bağlantılı şekilde insan haklarına özel bir
vurgu yapmıştır. Öte yandan, yazarın hakları, Patent Kanunu’nda ele
alınmazken, Paris Sözleşmesi’nin 4. maddesinde yer alan “mucit, pa-
tent gibi bahsedilen haklara sahip olabilir” cümlesi ile yazarın da bu
haklara sahip olduğu, bağlı haklara yapılan atıf ile vurgulanmıştır.
39
33
Graham Dutfield and Uma Suthersanen, a.g.e., s. 106.
34
Samuel A. Oddi, “TRIPS-Natural Rights and a ‘Polite Form of Economic Imperia-
lism’,” Vanderbuilt Journal of Transnational Law29, 1996, s. 421.
35
Chakravarthi Raghavan, Recolonization: GATT, the Uruguay Round & the Third
World, Third World Network, Malaysia,1991, s. 115.
36
Fritz Machlup and Edith Penrose, “The Patent Controversy in the Nineteenth
Century”, s. 3.
37
Graham Dutfield and Uma Suthersanen, a.g.e., s. 107.
38
Michele Boldrin ve David K. Levine, a.g.e., s. 58.
39
Graham Dutfield and Uma Suthersanen, a.g.e., s. 107.