231 / 497
Sanayi Devriminde Patentin Rolü
230
Patent ve sanayileşme arasındaki ilişkiler açısından ise, ABD pa-
tent kanunları, teknoloji transferinin teşvikinden çok teknolojinin
transferinin önlenmesine yönelik olarak oluşturulmuştur
54
ve ulusal
yenilikleri teşvik edecek şekilde kurgulanmıştır.
55
ABD fikri mülkiyet
politikalarının Avrupa kıtasına tezat oluşturmasının
56
nedeni ABD’nin
toplumsal kültürünün baskın felsefesinin pragmatizm olmasından
kaynaklanmaktadır.
57
2. Sanayi Devriminde Patentin Rolü
2.1. Sanayi Devrimini Patent Sisteminin Varlığına Bağlayan
Görüş
Uluslararası güçlü patent koruması sistemini savunan ana-akım
iktisatçılar patent sisteminin kökeninin İngiltere’de gerçekleşen Sa-
nayi Devrimi ve 1624 tarihli İngiliz Tekel Statüsü olduğunu iddia et-
mektedirler.
58
Örneğin sanayi devriminin ilk defa İngiltere’de başarıya
ulaşmasını patent sisteminin varlığı ile açıklayan İngiliz patent ve-
killeri, patentin kendi icatları olduğunu ve bu icat sayesinde İngiltere
olarak iki yüz yıl boyunca diğer uluslardan daha ileride olduklarını
belirtmişlerdir.
59
Patent ve sanayileşme arasındaki ilişkiye yapılan bu
vurgu aynı şekilde İngiliz ekonomi politikçiler tarafından da benim-
senmiştir. Benzer şekilde, Alman ekonomi politikçiler tarafından da
sahiplenilen bu düşünce şu şekilde ifade edilmiştir: “Sanayi alanında
ileri gitmiş olan ülkeler, patent politikasında da üst sıralarda yer al-
maktadırlar... Aşikardır ki, endüstriyel gelişmeyi teşvik etmede patent
son derece etkili bir araçtır.”
60
54
Vandana Shiva, Protect or Plunder, s. 16.
55
Susan Sell, “Intellectual Property and Public Policy in Historical Perspective: Con-
testation and Settlement”, 38 Loy. L.A. L. Rev. 267, 2004, s. 282.
56
Zorina B. Khan, The Democratization of Invention Patents and Copyrights in
American Economic Development, 1790-1920, Cambridge University Press, New
York, 2004, s. 1.18.
57
Max Horkheimer, Akıl Tutulması, çev. Orhan Koçak, Metis Yayınları, İstanbul,
1998.
58
Ikechi Chibuzo Mgbeoji, “The Juridical Origins of the International Patent System:
Towards a Historiography of the Role of Patents in Industrialization”, Journal of
the History of International Law, sayı. 5, 2003, s. 404.
59
Eric Schiff, Industrialization Without National Patents: The Netherlands, 1869-
1912, Switzerland, 1850-1907, Princeton University Press, New Jersey, 1971, s. 9.
60
Eric Schiff, a.g.e., s. 12.