271 / 497
Türk Hukukunda Tebligata İlişkin Güncel Sorunlar ve Çözüm Önerileri
270
Delil ikamesine ilişkin tebligatlarda tebligat giderlerinin ödenme-
mesi durumunda, Tebligat Kanunu madde 5 ve 34, II hükümlerinden
farklı olarak, Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 324’ün uygulan-
ması gerekir. Tanık dinlenmesi, bilirkişi raporu alınması ve keşif gi-
deri gibi delil ikamesine yönelik talepleri için ödenmesi gereken gi-
derler, tebligat giderleri de dahil olmak üzere, delil ikamesi avansını
oluşturur
123
. Davacı delil ikamesine ilişkin giderlerini esas olarak gider
avansı ile ödemiş bulunduğundan delil ikamesi avansı daha ziyade
davalı tarafa ilişkindir. Cevap dilekçesinde belirttiği delillere ilişkin
delil ikame avansını yatırmayan veya eksik yatıran davalıya, mahke-
me öncelikle uyarıda bulunmalı, bu avansı yatırmaması durumunda
talep ettiği delilin ikamesinden vazgeçmiş sayılacağını hatırlatmalı-
dır
124
. Delil ikamesine ilişkin tebligat giderlerine ilişkin avansın yatırıl-
maması, talebin konusunu oluşturan delilin ikamesinden vazgeçilmiş
sayılması sonucunu doğurur
125
(HMK m. 324 (2)).
123
İbrahim Ercan / Aziz Serkan Arslan, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Öngö-
rülen Gider Avansının Uygulanması ile İlgili Ortaya Çıkan Bazı Meseleler ve Bun-
ların Değerlendirilmesi”, SÜHFD. 2012/2, s. 170; Özbek, s. 80.
124
Ercan/Arslan, s. 172; Özbek, s. 81; Muşul, s. 55; Yılmaz/Çağlar, s. 106.
125
“Tanık dinlenmesi, bilirkişi raporu alınması ve keşif gideri gibi delil ikamesine
yönelik giderlerin gider avansı içinde değerlendirilmesi olanağı HMK.’un 324.
maddesi düzenlemesi karşısında yoktur. Ayrıca delil ikamesi avansının da ispat
külfetine göre taraflara yükletilmesi gerekir. Diğer yandan, örneğin re’sen hesap
raporu alınacaksa giderin 325. maddesi kapsamında değerlendirilmesi isabetli ola-
caktır. Yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde somut olaya bakıldığında mahke-
mece 29.11.2011 tarihli oturumda “ bilirkişi incelmesi için 250 TL ve diğer giderler
için de 50 TL olmak üzere toplam 300 TL gider avansının mahkemenin veznesine
yatırması için davacı vekiline 2 haftalık kesin süre verilmesine, kesin süre içerisin-
de gider avansı karşılanmadığı takdirde HMK 114 ve 115.maddeleri gereğince da-
vanın usulden reddedileceğinin ihtarına, “ karar verilmiş; 21.2.2012 tarihli duruş-
mada kararlaştırılan gider avansları kesin süre içinde yatırılmadığından HMK 115.
maddesi gereğince davanın usulden reddine karar verilmiştir. Dava şartı olarak
öngörülen müessesenin davanın reddine yol açması nedeniyle mahkemece gider
avansı ile delillerin ikamesine yönelik avans ayrılmalı, gider avansının da nelerden
ibaret olduğu net olarak belirlenmeli ve tarafa da hem gider avansının hem de delil
ikamesi avansının hukukî sonuçları konusunda uyarı yapılmalıdır. Mahkemece
tarifenin 4.maddesi uyarınca diğer iş ve işlemler için gider avansı olarak 50 TL’nin
yatırılması hususunda davacı vekiline 2 haftalık kesin süre verilmiş ise de anılan
gider kalemlerine nelerin dahil olduğu, bu giderler içinde delil ikamesine yönelik
gider olup olmadığı belirtilmemiş, 250 TL bilirkişi gideri delil ikamesine yönelik
gider olmasına rağmen gider avansı olarak nitelendirilmiştir. Diğer iş ve işlemler
için davacı tarafça yatırılması istenen 50 TL giderin, gider avansı mı, delil ikamesi
avansı mı olduğu da denetlenememektedir. Zira yukarıda açıklandığı gibi gider
avansı, dava şartı iken delil ikamesi avansı, dava şartı olarak nitelendirilmeyecek-
tir. Delil ikamesi avansının verilen kesin süre içinde yatırılmaması, davanın dava