sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Mehmet ÖNCÜ

araştırdıktan sonra, uygulamaya da bakarak,

de facto

serbest kalma

ümidinin bulunup bulunmadığını, gerektiğinde istatistikî verilere

ve rakamlara

dayanarak karara bağlamaktadır.

AİHM, örneğin

Kafkaris v. Kıbrıs

Iorgov (II) v. Bulgaristan

kararla-

rında, somut olayın kendine özgü koşulları ve ilgili devletin bu konu-

ya ilişkin ulusal mevzuatını ve uygulamayı dikkate alarak, AİHS’nin

3. maddesinin müebbet hapis cezasının infazı açısından ihlal edilme-

diğine hükmetmiştir. Mahkeme

Kafkaris

kararında, ulusal hukukta

başvuran aleyhine hükmedilen müebbet hapis cezasının “

indirilebilir

”

bir ceza olduğu ve başvurana

hukuken

fiilen

serbest kalma ümidi

sunduğu sonucuna vararak ihlal bulunmadığı yönünde karar ver-

miştir

Iorgov (II)

başvurusuna gelince, AİHM

Kafkaris

kararındaki

ölçütleri somut olaya uygulayarak, Bulgar iç hukukunda başvuranın

serbest kalma ümidinden tamamen yoksun bir şekilde cezasını çekti-

ğinin söylenemeyeceğini değerlendirerek, Sözleşme’nin 3. maddesinin

ihlal edilmediği sonucuna varmıştır

b) Vinter ve Diğerleri v. Birleşik Krallık

Kararı ve Sonrası

AİHM, 9 Temmuz 2013 tarihinde

Vinter ve Diğerleri v. Birleşik

Krallık

isimli önemli bir karara imza atmış olup, bu karar Büyük Da-

ire tarafından verildiği ve diğer bir Büyük Daire kararı olan

Kafkaris

kararını teyit ettiği için, Mahkeme’nin hali hazırdaki yerleşik içtiha-

dını oluşturmaktadır. Yakın ve orta vadede değiştirilme olasılığı çok

zayıf olan bu kararın, uzun vadede değiştirilmesi ihtimal dâhilinde

olsa da, içtihat değişikliği bu karardan daha koruyucu yeni bir Büyük

Bk. Iorgov (II) v. Bulgaristan (yukarıda belirtilen), § 54.

Bk. Kafkaris v. Kıbrıs [BD], (yukarıda belirtilen), § 103.

Kafkaris v. Kıbrıs [BD], (yukarıda belirtilen), §§ 95-108. Kıbrıs Anayasası’nın 53 § 4

hükmüne göre, Cumhurbaşkanı, Başsavcının teklifi üzerine, bir mahkeme tarafın-

dan verilmiş [her türlü] hapis cezasının infazını askıya alabilir; cezayı indirebilir

veya başka bir cezaya dönüştürebilir. Ayrıca, 1996 tarihli Cezaevi Kanunu’nun 14.

Bölümüne göre, Cumhurbaşkanı, Başsavcının kabulü üzerine, infazın herhangi

bir aşamasında, müebbet hapis cezasına mahkûm olanlar dâhil, herhangi bir hür-

riyeti bağlayıcı cezaya mahkûm olanların şartla salıverilmesini kararlaştırabilir

(Bk. Kafkaris, §§ 59 ve 102).

Iorgov (II) v. Bulgaristan (yukarıda belirtilen), §§ 48-60. Karen Reid’e göre, “[iç

hukukun] az da olsa serbest kalma ümidi sunması [Mahkeme açısından] yeterli

görünmektedir” (K. Reid, A Practitioner’s Guide to the European Convention on

Human Rights”, London, Sweet & Maxwell, 2012, s. 254.