sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Mehmet ÖNCÜ

miş olması ve güncelliği nedeniyle, bunlar arasında en dikkat çekeni

Trabelsi v. Belçika

başvurusudur. 4 Eylül 2014 tarihinde karara bağla-

nan bu başvuruda, El Kaide kaynaklı terör eylemlerinde bulunmakla

suçlanan ve Belçika’da tutuklu bulunan Tunus vatandaşı başvurucu,

Belçika’dan ABD’ye iadesi halinde, bu ülkede “

de facto

indirimsiz mü-

ebbet hapis cezasına çarptırılma riski ile karşı karşıya bulunduğunu”

gerekçe göstererek, iadesi halinde Sözleşme’nin 3. maddesinin Belçika

tarafından ihlal edilmiş olacağını iddia etmiştir.

AİHM, ABD hukuk sisteminin, başvuranın iadesine dayanak

oluşturan eylemler açısından öngördüğü cezanın “

indirimli olarak nite-

lendirilemeyeceğini

” tespit ettikten sonra, Belçika Hükümeti’nin başvu-

ranı iade ederek

, onu Sözleşme’nin 3. maddesine aykırı bir muamele

riski ile karşı karşıya bıraktığını ve böylece,

dolaylı olarak

, AİHS’nin 3.

maddesini ihlal ettiğini kararlaştırmıştır

Anlaşılacağı üzere, Sözleşme’ye taraf bir devletin hukuk sistemi-

nin umut hakkını tanıyor olması, AİHS’ye uyumluluk açısından tek

başına yeterli değildir. Buna ek olarak, sınır dışı etme, geri verme veya

suçluların iadesi sürecinde, gönderilecek ülkenin hukuk sisteminin

de umut hakkını tanıyıp tanımadığının araştırılması ve tanımama

durumunda, ya talep eden devletten bu konuda diplomatik güvence

alınması ya da söz konusu iade talebinin reddedilmesi gerekir. Aksi

halde, Sözleşme’ye taraf devlet, dolaylı olarak AİHS’nin 3. maddesini

ihlal etmiş olacaktır.

18 Mart 2014 Tarihli Öcalan v. Türkiye (no. 2) Kararı

AİHM, indirimsiz müebbet hapis cezalarına ilişkin yukarıda be-

lirtilen kararlardan sonra, Abdullah Öcalan vekilleri tarafından 2003-

2007 yılları arasında yapılan dört ayrı başvuruyu birleştirerek incele-

Schuchter v. İtalya (k.k.), yukarıda belirtilen; Harkins ve Edwards v. Birleşik

Krallık, yukarıda belirtilen, § 3; Babar Ahmad ve Diğerleri v. Birleşik Krallık,,nos.

24027/07, 11949/08, 36742/08, 66911/09 ve 67354/09, 10 Nisan 2012. Mahkeme,

esastan incelediği her iki başvuruda da AİHS’nin 3. maddesinin somut başvuru-

larda ihlal edilmediğine hükmetmiştir.

AİHM bu başvuruda ihtiyati tedbir kararı almış olmasına rağmen, Belçika Hü-

kümeti, 3 Ekim 2013 tarihinde, henüz karar verilmeden, başvuranı ABD’ye iade

etmiştir. Mahkeme bu nedenle Belçika Hükümeti’nin Sözleşme’nin 34. maddesin-

den kaynaklanan yükümlülüklerini de ihlal ettiğine hükmetmiştir (Bk. Trabelsi v.

Belçika, yukarıda belirtilen, §§ 140-154).

Trabelsi v. Belçika, yukarıda belirtilen, §§ 94-139.