sayi115

Vergi Denetimi Açısından Beyan Edilen Gelirin Doğruluğunun Tespit Yöntemleri

228

durum, hem inceleme ve denetim birimini hem de vergi inceleme ele-

manlarına çeşitli sorumluluklar yüklemektedir. İdari birimler incele-

melerin hukuka uygun olarak, süresinde, verimli ve etkin bir şekilde

yapılmasından sorumlu iken, inceleme elemanları ise görevlerini be-

lirlenen sürelerde ve hemmükellefin hem de Devletin çıkarlarını koru-

yacak bir titizlik içerisinde yapmak durumundadırlar.

Vergi incelemesi yoklama, bilgi toplama ve arama olarak ifade edi-

len diğer denetim araçları ile karşılaştırıldığında, yoklama ve bilgi top-

lamaya oranla daha kapsamlı ve aramaya ilişkin olarak da daha kolay

uygulanabilir bir yöntemdir

. Diğer bir açıdan, vergi incelemesini di-

ğer denetim yollarından ayıran 3 temel özellik bulunmaktadır. Bun-

lardan birincisi, vergi incelemesinin vergi beyannamesi üzerinde yer

alan bilgilerden bunların kaynağı olan vergiyi doğuran olaya kadar

tüm durum, olay ve belgelerin araştırılmasını, tespitini ve kanunlara

göre yorumlanmasını içerir olması iken; ikincisi, vergi incelemesinin

mükelleflerin Anayasa ile teminat altına alınan kişisel ve ekonomik

haklarına müdahale edebilmesi ve üçüncüsü ise, beyan esasına daya-

nan vergi sisteminin düzgün işleyebilmesini sağlayan bir idari işlem

olmasıdır

Diğer taraftan, vergi incelemesini diğer denetim araçlarından ayrı

düşünmek mümkün değildir. Vergi incelemesinin diğer denetim araç-

larına kıyasen sahip olduğu üstünlük biraz da yürütülmesi sırasından

söz konusu denetim araçlarından faydalanmasından ileri gelmektedir.

İnceleme elemanları yaptıkları incelemelerde daha önce düzenlenmiş

olan tutanaklardan yararlandıkları gibi çeşitli bilgilerin elde edilme-

si için yeniden yoklama yapılmasına da ihtiyaç duyabilmektedirler.

Benzer şekilde inceleme elemanları, VUK’un kendilerine verdiği bilgi

alma yetkisi ve mükelleflere yüklediği bilgi verme sorumluluğu kap-

samında ihtiyaç duydukları hemen her bilgiye ulaşabilmektedirler.

Aramanın gerçekleştirilmesinin ardından elde edilen bilgi ve belgeler

büyük oranda vergi incelemesi için kullanılmaktadır.

Yavaşlar, 1 numaralı bölüm.

Malik Günday, “Gönüllü Beyan Sisteminde Vergi İncelemesinin Asli Amacı ve

İdari İşlem Olma Niteliği”,

Vergi Sorunları Dergisi,

Sayı.93, (Haziran 1996), 1 nu-

maralı bölüm,

, (09/03/2014)