sayi115

Danıştay Kararları Işığında Vergi Hukukunda İktisadi, Ticari ve Teknik İcaplar

270

da karşılıklılık, alacak borç ilişkilerinde olduğu gibi faaliyetin niteliği

bakımından belirleyici olmaktadır. Olayda mükellef arsa karşılığı in-

şaat sözleşmesi ile bir faaliyet yürütmektedir. Mükellefin bir inşaatın

yapımına başlanıldığı tarihten tamamlanıp bağımsız bölümlerinin

arsa payı sahiplerine teslim edildiği tarihe kadar geçen süre içinde,

inşaatın her aşamasında, yetki ve sorumluluğunun bulunduğu anla-

şılmıştır. Danıştay’a göre bu hizmetin karşılıksız verilmesi iktisadi ve

ticari icaplara uygun değildir. Dolayısıyla müteahhitlik faaliyetinin

bedel karşılığı yapıldığını ispat külfeti idareye yüklenemez.

Zira bu

faaliyet sadece iktisadi ve ticari icaplar nedeniyle değil mutat ve nor-

mal olarak da ücret karşılığında sürdürülür.

Başka bir olayda faaliyetin yürütülme biçimi ve üretimde kul-

lanılan girdi miktarı ile iktisadi, ticari ve teknik icaplara uygunluğu

denetlenmiştir. Olayda, yapılan araştırmalar sonucunda maliyetler-

de gösterilen muhtelif çimento ve kireçle işin yapımında kullanılan

taşlardan daha fazla miktarda taş yapılabilmesinin olanaklı olduğu

tespit edilmiştir. Daha sonra il tarım müdürlüğünden işletmede kul-

lanılan imalat malzemelerini gösteren liste talep edilmiştir. Yapılan

karşılaştırmada, faturalada normalden çok daha fazla miktarda taş

alındığını ortaya çıkmıştır. Ancak Danıştay’a göre faturalarda şeklen

yer alan emtia bedeli gerçekten yüklenilen maliyetin varlığına kanıt

oluşturmaz. İktisadi, ticari ve teknik gereklere aykırı olan bu durum

nedeniyle, gerçek bir emtia teslimine dayanmayan faturalarda gösteri-

len taşlar alınmaksızın yapım işinin teslim edilemeyeceğinin mükellef

tarafından kanıtlanması gerekmektedir.

Bu kararda da işin mahiyeti

gereği tüm icaplar bir arada ele alınmıştır.

Bedel konusunun tartışıldığı bir başka olayda mükellef, fatura ve

perakende satış fişlerini herhangi bir komisyon karşılığı düzenlemedi-

ğini iddia etmektedir. Ancak Danıştay bununun mükellefin mensubu

olduğu mesleğin kurallarına aykırı bulmuş, faaliyetin içerdiği risk göz

önünde bulundurulduğunda, karşılıksız yapılmasının ekonomik ge-

reklere uygun düşmeyeceğine karar vermiştir. Sonuçta iddianın mü-

kellef tarafından ispat edilmesi gerekmektedir.

Dnş. 3. D., E. 2007/1449, K. 2008/824, T. 13.03.2008.

Dnş. VDD., E. 2008/863, K. 2010/140, T. 26.03.2010.

Dnş. VDDGK., E. 2008/810, K. 2010/186, T. 16.04.2010.