sayi115

Danıştay Kararları Işığında Vergi Hukukunda İktisadi, Ticari ve Teknik İcaplar

274

Genel olarak olaya uygulanacak kuralın ne olduğu ve ispat yükü-

nün hangi tarafta kalacağı sorunu sadece VUK’un 3’üncü maddesine

atıf yapılarak çözülmeye çalışılmıştır. İncelenen kararların pek azında

her bir icap birbirinden bağımsız olarak tartışılmıştır. Bununla birlikte

bazen olayın mahiyeti tüm bu icapların toptan ele alınmasını zorunlu

kılmaktadır. Bu tür durumlarda olayın niteliği göz önünde bulundu-

rularak genel bir değerlendirme yapılması yanlış değildir. Söz konusu

genel değerlendirmenin resen araştırma ilkesine atfen yapıldığı söyle-

nebilir.

Girişte açıklandığı üzere incelenen kararların bilimsel bir sistema-

tikle ele alınması zorunludur. Bu nedenle her bir hukuki ilişki, her bir

faaliyet ayrı ayrı değerlendirilmek yerine temel özellikleri göz önünde

tutularak alt başlıklarda sınıflandırılmıştır. Ancak araştırma sırsında

ulaşılan kararlardan biri yukarıdaki sınıflar içine yerleştirilemeyecek

niteliktedir. Zira bu karar ne bir hukuki ilişki, ne ticari faaliyet ne de

vergi kolaylıkları ile ilgilidir. Hakkın kötüye kullanımına ilişkin genel

kuralın tartışıldığı bir karardır. Bu nedenle çalışmanın hareket nokta-

sını teşkil etmektedir. Karar şu şekildedir:

“…yapılan 1 kuruş tutarındaki ödemenin davacı tarafından yapıl-

dığının kabulü iktisadi icaplara uygun düşmediği gibi hayatın olağan

akışına göre normal bir durum da sayılamayacağından söz konusu

ödeme nedeniyle zamanaşımı süresinin kesildiğinden bahsedilmesi-

ne olanak olmayıp, ödeme emirlerinin ilanen tebliğinin ardından za-

manaşımını kesen herhangi bir durumun ortaya çıkmadığı da dikkate

alındığında…”.

Karar, Danıştay’ın iktisadi icaplara, hayatın normal ve mutad akı-

şına bakışını özetlemektedir. Kararın temel hareket noktası hakkın

kötüye kullanımının önlenmesi olsa da hâkimin hukuk yaratmasının

tipik örneklerinden biri olarak değerlendirilebilir. İktisadi, ticari ve

teknik icapların hukuk yaratılmasında kullanılmasının sınırlarını tes-

pit etmek ise bir başka çalışmada ele alınacaktır. Zira yukarıda incele-

nen her karar hâkimin yarattığı hukukun bir yansımasıdır.

Dnş. 3. D., E. 2010/4340, K. 2012/3047, T. 25.09.2012.