sayi115

Tarafların Sulhe Teşvik Edilmesinde Etkili Bir Örnek: İngiliz Hukuk Yargılamasında...

280

miktarın arttırılması temellerine dayanmakla birlikte, 2013 yılında İn-

giliz Hukuk Usulü Kanununda yapılan (asimetrik) değişiklik ile dava-

lı bakımından getirilen tazminat, usulü, Türk hukukundaki icra inkâr

tazminatına benzer bir duruma getirmiştir.

Sulh önerisinin belli şekil şartlarına tabi olması ve öneriye kanun-

la bazı hukuki sonuçlar bağlanmış olması sebebiyle, Türk hukuk ter-

minolojisini karşılaması bakımından “resmî sulh önerisi” kavramını

kullanmayı uygun bulduk. Bu makalede öncelikle resmî sulh önerile-

rinin genel niteliği, İngiliz hukukundaki tarihi gelişimi ile Common

Law hukuk düzeni içinde yer alan diğer bazı ülkelerdeki benzer uy-

gulamalar hakkında özet şekilde bilgi verilecek, daha sonra konunun

İngiliz hukukunda düzenlenişi ve uygulaması ayrıntılı şekilde incele-

necektir. Konu ayrıca Türk hukuk yargılaması bakımından irdelene-

cek ve somut öneriler ortaya konulmaya çalışılacaktır.

A. Genel Olarak Sulh Önerileri ve İngiliz Hukuk Yargılamasında

Yargılama Giderleri

Genelde Common Law hukuk düzeni içinde yer alan ülkelerin hu-

kuklarında, özelde de İngiliz hukukunda uyuşmazlıkların sulh yoluyla

çözümü çok yaygın olduğu için, tarafların dava açıldıktan sonra birbir-

lerine sulh önerileri getirmeleri son derece olağandır. Nitekim Kanu-

nun (CPR) 36. Kısmının ilk maddesinde de, resmî sulh önerisine ilişkin

olarak yapılan düzenlemenin, tarafların birbirlerine başka bir şekilde

sulh önerisi götürmelerine engel olmadığı ifade edilmektedir. Ancak

Lord Woolf’un da raporlarında ifade ettiği üzere, yeni düzenlemenin

yöneldiği amacın sadece tarafların sulh olmalarını teşvik etmek değil,

asıl olarak sulhün tahkikat (duruşmalar) aşamasına geçilmeden, hatta

dava başlamadan gerçekleşmesini sağlamak olduğu görülmektedir

Dava sırasında taraflar ve mahkeme tarafından yapılan giderlerin

dava sonunda taraflardan birine yükletilip yükletilemeyeceği, yükle-

tilebilecekse bunun hangi oran ve temelde yapılabileceği konusu hu-

Lord Woolf, Access to Justice: Interim Report To The Lord Chancellor On The Civil

Justice System In England And Wales, London 1995, Chapter 24/1. Söz konusu

raporlar ve etkileri hakkında ayrıca bkz: “Adalete Erişim”, Nihaî Rapor (Çev.

Mustafa Özbek), Mihder, S. 2006/2, s. 989-1002; A.G. Güralp, Anglo-Amerikan

ve Kıta Avrupası Medeni Yargılama Sistemlerindeki Reform Çalışmaları, Yeni

Gelişmeler ve Türk Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi, İstanbul 2011, s. 193 vd.