sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Mustafa GÖKSU

281

kuk sistemlerine göre farklılık göstermektedir. Yargılama giderlerini

büyük ölçüde tarafların gerçekleştirdiği ABD ve İngiltere gibi Com-

mon Law ülkelerinde mesele söz konusu giderlerin karşı taraftan tah-

sil edilip edilemeyeceği bakımından değerlendirilmekte, Almanya ve

Türkiye gibi özellikle delil toplama giderlerinin mahkeme aracılığı ile

gerçekleştirildiği ve yargılama harçlarının da önem kazandığı hukuk

sistemlerinde ise, dava süresince yapılmış olan yargılama giderlerin-

den nihai olarak hangi tarafın, hangi oranda sorumlu olacağı tespit

edilmektedir. Her ikisi de Common Law hukuk düzeni içinde yer

almalarına rağmen, ABD ve İngiltere hukukları, özellikle karşı taraf

vekâlet ücreti bakımından, konuya neredeyse birbirlerinin zıttı şekilde

yaklaşmaktadırlar. ABD hukukunda yargılama giderleri, özellikle de

avukatlık ücreti kural olarak gideri yapan taraf üzerinde kalırken, İn-

giliz hukukunda yargılama giderleri, avukatlık ücreti de dâhil olmak

üzere, yine kural olarak, davayı kaybeden tarafa yükletilmektedir.

Hatta bu farklı yaklaşım uluslararası hukuk literatüründe kendi kav-

ramlarını da yaratmıştır; birinci sistemin ABD kuralı, ikinci sistemin

ise İngiliz kuralı olarak ifade edildiği görülmektedir

. Ayrıca hemen

belirtmekte fayda vardır ki, İngiliz hukukunda davayı kazanma–kay-

betme vakıası, kural olarak, Türk hukukundan farklı şekilde bir bütün

olarak algılanmaktadır

. Dolayısıyla bir davacı, örneğin bir tazminat

davası açtığı zaman, talep ettiğinden daha düşük bir tazminata hak

kazansa bile, davayı kazanmış addedilmekte, yargılama giderleri de

buna uygun olarak davalı tarafa yükletilmektedir

. Bu husus göz önü-

ne alındığında, resmî sulh önerilerine bağlanmış olan yaptırımların ve

dava sonundaki riskin, özellikle davalı bakımından ne kadar önemli

olduğu daha iyi anlaşılabilecektir.

İnceleme konumuz olan resmî sulh önerileri ve buna benzer di-

ğer kurumların temelinde yatan nokta, kendisine sulh önerisinde bu-

Stein, M.S., “The English Rule with Client-to-Lawyer Risk Shifting: A Speculative

Appraisal”, Chicago-Kent Law Review, Vol. 71, 2013, s. 603; Maxeiner, s. 287.

Anjomshoaa, P., “Costs Awards In International Arbitration And The Use Of

“Sealed Offers” To Limit Liability For Costs”, International Arbitration Law

Review [2007] Issue 2, s. 2.

Zuckerman, A., Zuckerman on Civil Procedure, 3rd Ed., London 2013, s. 1272.

Davacının taleplerinden bir kısmının reddi halinde ise genellikle daha esnek bir

yorum yapıldığı görülmektedir (Cook, M.J., Cook on Costs 2012, Croydon 2011, s.

144-145).