sayi115

Tarafların Sulhe Teşvik Edilmesinde Etkili Bir Örnek: İngiliz Hukuk Yargılamasında...

282

lunulan tarafın öneriyi kabul etmeyip davaya devam etmesi ve dava

sonunda öneri ile aynı veya daha kötü bir sonuca ulaşması halinde,

davayı kazansa bile bazı yaptırımlarla karşı karşıya kalmasıdır. Bu

yaptırımlar CPR’de 2013 yılında yapılan değişikliğe kadar yargılama

giderlerinin belirlenmesi bakımından getirilmişken, söz konusu deği-

şiklik ile davalı açısından Türk hukukundaki icra inkâr tazminatına

benzer bir yaptırım da getirilmiştir. Kanunun 36. Kısmı, içtihatlar ve

literatürde de ifade edildiği üzere, müstakil ve kendi içerisinde bir bü-

tün olarak değerlendirilmesi gereken bir düzenlemedir

. Bu sebeple,

resmî sulh önerisinin şartlarının gerçekleştiği bir durumda mahkeme,

yaptırımların uygulanmasının “haksız” olduğu sonucuna varmadığı

sürece, 36. Kısımda belirtilen yaptırımları uygulamak durumundadır;

mahkemenin bu yöndeki takdir yetkisi, bir sonraki paragrafta ifa-

de edeceğimiz genel takdir yetkisinden daha sınırlıdır

. Bu durum,

davanın başında yargılama giderleri hakkında var olan belirsizliğin,

tarafların makul

şekilde belirlenmiş sulh önerileri yoluyla ortadan

kaldırılabilmesi olanağını doğurmaktadır

Bir resmî sulh önerisinin şartlarının oluşmamış olduğu durum-

larda ise mahkeme yargılama giderlerinin belirlenmesi bakımından

geniş bir takdir yetkisine sahiptir. Temel kural, davayı kaybeden tara-

fın, kazanan tarafın giderlerini ödemeye mahkum edilmesidir (CPR

r. 44.2)

. CPR’nin, genel kuralı belirleyen 44.2 maddesi, aynı zamanda

Dando, M., “Part 36 – a self-contained code”, 17.11.2010,

com/library/ detail.aspx?g=0c88ab4b-0ab3-4636-9e20-85c40c09a5b7 , (Erişim

tarihi: 14.07.2014).

Foskett, s. 221-222.

Rose, W. (Editor-in-Chief), Blackstone’s Civil Practice 2010, Oxford 2009, s. 912.

Ward, D., L., “New Carrots and Sticks: Proposals for Reform of CPR Part 36”, The

Modern Law Review, Vol. 70, No. 2 (Mar., 2007), s. 282.

İngiliz hukuk yargılamasında uygulanan üç yargılama usulünden birisi olan kü-

çük talepler usulünde (small claims track) (diğer iki usul: seri yargılama usulü

-fast track- ve çok yönlü yargılama usulü -multi-track-) sabit bazı giderler dışında

kural olarak bahsettiğimiz şekilde bir yükletilme olmamaktadır; her iki taraf kendi

yargılama giderlerine katlanmaktadırlar. Bu konudaki diğer önemli bir istisna da

CPR’ye 2013 reformu ile bedensel zarardan doğan davalar bakımından getirilen

“nitelikli tek yönlü yargılama gideri yükletilebilmesi” (qualified one-way costs

shifting) kuralıdır. Bu tür bir davada davacı davasını kaybettiği takdirde karşı ta-

rafın yargılama giderlerini ödemekten kurtulmakta, kazandığı takdirde ise davalı,

davacının yargılama giderlerini ödemek ile yükümlü olmaktadır. Kanunun 44.13

ve 44.17 maddeleri arasında düzenlenen söz konusu sistemde, bedensel zarardan

doğan davayı açan davacı, ancak talep bakımından kötü niyetli olduğu anlaşı-