sayi115

Tarafların Sulhe Teşvik Edilmesinde Etkili Bir Örnek: İngiliz Hukuk Yargılamasında...

286

Aşağıda inceleyeceğimiz İngiliz hukukundaki resmî sulh önerile-

rine en azından başlık ve genel prensip bakımından benzeyen bir dü-

zenleme ABD Federal Hukuk Usulü Kanununda (

Federal Rules of Civil

Procedure

) da bulunmaktadır. Kanunun “hüküm önerisi” (

offer of judg-

ment

) başlığını taşıyan 68. maddesine göre savunmada bulunan taraf,

duruşma tarihinden en az on dört gün öncesine kadar karşı tarafa bir

anlaşma önerisi getirebilir. Ancak madde başlığından da anlaşılacağı

üzere burada söz konusu olan doğrudan bir sulh sözleşmesi değil, bu

yönde bir hükme rıza gösterilmesi talebidir

. Maddenin ikinci fıkrası-

na göre söz konusu öneriler gizlidir ve yargılama giderlerinin belirlen-

mesi dışında mahkemeye sunulamaz. Maddenin son fıkrasına göre de

eğer davacının dava sonunda elde ettiği hüküm, davalının önerisine

oranla ek yarar sağlamıyorsa, davacı, önerinin yapılmasından sonraki

yargılama giderlerinden sorumlu olur.

Federal Hukuk Usulü Kanununun 68. Madde hükmünün hemen

hemen hiç uygulanmadığı literatürde ifade edilmektedir

. BONE, bu

duruma neden olan sınırlama ve dezavantajları dört başlık altında

özetlemektedir: Öncelikle ABD hukuk yargılamasının genel yapısı

sebebiyle yargılamada genellikle en büyük gider olan avukatlık üc-

retinin, kural olarak, bu çerçevede davacıya yükletilmesi mümkün

değildir

; bu da yaptırımın son derece kısıtlı olması anlamına gel-

mektedir. Ayrıca düzenleme sadece davalıya böyle bir öneri getir-

me imkânı getirmekte, öneri çok kısıtlı bir zaman aralığı içerisinde

yapılabilmekte ve bir sulh sözleşmesi değil, hükme rıza söz konusu

olmaktadır. Bu son dezavantaj, yazarın da belirttiği üzere düzenle-

menin en anlaşılmaz kısmını ifade etmektedir

. Sulhün gizli tutula-

bilmesi, tarafın her hangi bir sorumluluk kabul etmeden davayı sona

erdirebilmesi

gibi avantajlar, bir hüküm verilecek olması sebebiyle

ortadan kalkmaktadır.

Confused”, the Beard Winter Defender, February 2008, Issue 2, s. 1.

Karş. HMK m. 315/1, birinci cümlenin ilk kısmı.

Bone, s. 1566-1569; Cortes, s. 52.

Stein, s. 603; Maxeiner, s. 288

Bone, “To Encourage Settlement: Rule 68, Offers of Judgment, And The History

Of The Federal Rules of Civil Procedure”, Northwestern University Law Review,

Vol. 102, No. 4, s. 1567-1568.

Osborne, C., Civil Litigation 2005/2006, New York (Oxford) 2005, s. 342.