sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Selami ER / Halil İbrahim DURSUN

405

mı geleceği, ya da bu sürelerin miktarına oranla haklı görülebilecek

gecikmelerin makul olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği iş

hukukunda yapılan yargılamalarda makul sürenin belirlenmesi bakı-

mından önem arz etmektedir.

Bu çalışmada bahsedilen işe iade davalarında makul süre irde-

lenecek ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) ve Anaya-

sa Mahkemesi’nin konuyla ilgili verdiği kararlara değinilecektir. Bu

doğrultuda önce işe iade davasının niteliği ve özellikleri açıklanacak,

kanunda öngörülen sürelerin hukuki niteliği üzerinde durulacak ve

sürelerin makul süre üzerindeki etkisi AİHM ve AYM kararları ışığın-

da değerlendirilecektir.

1. İŞE İADE DAVASI

A- Genel Olarak

İş güvencesi hükümlerine tabii işçinin belirsiz süreli iş sözleşme-

si, işveren tarafından 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun

18. maddesine

göre feshedilmiş olup da işçi, bu feshin geçerli nedene

dayanmadığı iddiasında ise, feshin kendisine tebliğ edildiği tarihten

itibaren bir aylık süre içinde iş mahkemesinde feshin geçersizliğinin

tespiti ve işe iade davası açabilir. Bahsedilen bir aylık süre hak düşü-

rücü süre olarak kabul edilmektedir.

158 sayılı ILO Sözleşmesi m.8/1’e

göre de, iş sözleşmesinin geçerli nedene dayanmaksızın feshedildiği

kanısında olan işçi, iş mahkemesine veya işverenle anlaşarak özel bir

hakem kuruluna ya da hakeme başvurabilir.

İş Kanunu’nda geçerli fesih nedenleri tek tek sayılmamış bunun yerine özellik-

le fesih sebebi oluşturmayan durumlara yer verilmiştir. Bunlar İş Kanunu’nun

18. maddesinin 3. fıkrasında: “Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya

işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak, işyeri

sendika temsilciliği yapmak, mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını ta-

kip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli

makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak, ırk, renk,

cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve

benzeri nedenler, 74 üncü maddede öngörülen ve kadın işçilerin çalıştırılması-

nın yasak olduğu sürelerde işe gelmemek, hastalık veya kaza nedeniyle 25 inci

maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen bekleme süresinde işe

geçici devamsızlık.” olarak sayılmıştır.

Durmuş Özcan, Öğreti ve Uygulamada İş Sözleşmesinin Feshi, Adalet Yayınevi,

Ankara-2011, birinci baskı, s.171

Manav, A. Eda; İş Hukukunda Feshe itiraz Davasının Şartları ve Yargılama Usulü,