sayi115

İşe İade Davalarında Makul Sürede Yargılanma Hakkı

410

Taraflar için kanunda belirtilen süreler

kural olarak kesin ve hak

düşürücü nitelikte olmasına rağmen, mahkemeler için konulmuş olan

süreler ise hak düşürücü nitelikte değildir.

Bu doğrultuda, İş Kanu-

nun 20. maddesinde işe iade davalarının iki ay içinde sonuçlandırıl-

masını öngören süre, mahkemelere direktif veren bir süre olduğundan

düzenleyici niteliktedir. Bu nedenle, mahkemeler bu sürede davayı so-

nuçlandırmasalar

da daha sonra verdikleri kararların geçerliliğinde

kuşku bulunmamaktadır.

İşe iade davasının bir an önce sonuçlanması ve tarafların mağdur

olmaması amacıyla getirilen bu düzenleme, ülkenin gerçeklerini dik-

kate almadığı gerekçesiyle eleştirilmektedir. Özellikle uygulayıcılar,

kanunda belirlenen bu süreye uyulmasının uygulamanın gerçekleriyle

bağdaşmadığını ifade edip sadece tebligat için geçen süreler dikkate

alındığında dahi, bu kadar kısa sürede yargılamayı tamamlamanın

mümkün olmadığını belirtmektedirler.

Nitekim kanunlarımızda

mahkemelere hitap eden birçok süreye, iş yükü de bahane edilerek

uyulmadığı görülmektedir. Bu şekilde belirlenen sürelere rağmen yargı

organlarının bu sürelere uyamaması ya da uyamamasının, hukuka ve

yargı organlarına duyulan güveni zedelediği iddia edilmektedir. Zira

uyuşmazlığın belirlenen sürede bitirilmesi beklentisi içine sokulan da-

vanın taraflarının bu beklentisi gerçekleşememektedir. Oysa beklenti-

lerin en son boşa çıkacağı yerin yargı organları olması gerektiği ifade

edilmekte

ve beklentilerin karşılanmasının hukuka güven duyulma-

sına sebep olarak hukuk güvenliğini sağladığı düşünülmektedir.

İşçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde iş mahkemesinde

dava açabilecektir. Kanunda taraflar için öngörülen bu itiraz süresi, dava zama-

naşımı süresi olmayıp hak düşürücü niteliktedir. Bu nedenle süresi içinde dava

açmayan veya özel hakeme başvurmayan işçi, iş güvencesi hükümlerinden yarar-

lanamaz (Mollamahmutoğlu, Hamdi; İş Hukuku, 2. Bası, s.588)

Baki Kuru / Ramazan Arslan / Ejder Yılmaz, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı,

Yetkin Yayınları, Ankara-2012, 23. Baskı, s.732/733

Ancak, bir işlemi kanunun öngördüğü süre içinde yapmayan hâkim kusurlu ise,

kendisine disiplin cezası verilebileceği gibi şartların gerçekleşmesine bağlı olarak

devlete karşı tazminat davası da açılabilir.(Kuru / Arslan / Yılmaz, s.7329

Günay, s.932

Muhammet Özekes, 75. Yaş Günü İçin Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı; Hakan

Pekcanıtez(yayına hazırlayan), “İş Kanunu’nun 20. Ve 21. Maddelerinin Medeni

Yargılama ve İcra Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, Ankara-2004, Birinci

Baskı, s.489-490