sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Tamer DEMİRBİLEK

433

melerine bir tazminat olarak girmiş ve en sonunda yasalara bununla

alakalı hükümler konulmuştur.

İşçinin işine son vermeyi engellemek amacıyla oluşturulan bu

tazminat türü ülkemize ilk olarak 1936 yılında 3008 sayılı İş Kanunu

ile girmiştir. Bu kanunun 13. maddesinde düzenlenmesine rağmen kı-

dem tazminatı ifadesi kullanılmamıştır. Mezkur Kanuna göre kıdem

tazminatını hak etmek için aranan iki şart vardı. Bu şartlar; iş sözleş-

mesinin feshedilmiş olması ve 5 yıllık çalışma süresinin tamamlan-

mış olmasıydı. 1950’li yıllarda yapılan değişiklikle 5 yıllık süre 3 yıla

indirilmiş ve zamanla her yıl için öngörülen 15 günlük ücret olarak

belirlenen tazminat miktarı 30 güne çıkarılmış ve 3 yıllık sürede 1 yıla

indirilmiştir.

Hemen belirtelim ki, kıdem tazminatı için öngörülen asgari süre-

ler ve buna bağlı olarak öngörülen tazminat miktarını hesaplanması-

na kaynak oluşturan gün bazında ücret hesabı ülkeden ülkeye deği-

şiklik göstermektedir. Nitekim; kıdem tazminatının ilk ortaya çıktığı

ülke olan Fransa’da 2008 yılına kadar asgari çalışma süresi 2 yıl iken,

yeni yapılan düzenleme ile 1 yıla indirilmiştir. Komşu ülke olan Yuna-

nistan’daki kıdem tazminatına hak kazanabilmek için öngörülen as-

gari çalışma süresi ise 2 aydır. Almanya da ise İş Yasası’na göre, kıdem

tazminatına hak kazanabilmek için tam bir yıl çalışma şartı öngörül-

müştür.

Aynı şekilde, Amerika Birleşik Devletleri’nde de, işinde yeter-

sizlik olma dışında, 12 ay boyunca çalışan kişi, kıdem tazminatı alma-

ya hak kazanır

. Ayrıca, bazı ülkelerde ise kıdem tazminatıyla alakalı

hiçbir yasal düzenleme olmadığının da altını çizmek gerekmektedir.

Bunun nedeni de işçilerin bütün hakları toplu iş sözleşmelerinde dü-

zenlenmesi dolayısı ile, o ülkelerin kanun koyucuları tarafından buna

gerek duyulmamasıdır.

“Sec. 1a PADA: İş akdi sona eren bir işçiye herbir çalışma yılı için yarım aylık

ücret miktarında kıdem tazminatı ödenir.” İLO Uluslar arası Çalışma Örgü-

tü ,2012, 01.10.2014 tarihinde

severancePay?p_lang=en&p_country=DE&p_all_years=Y adresinden erişildi.

“İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için 12 aylık çalışmış olması ve

işinde yetersizlik sebepi haricinde bir sebeple iş akdinin sona ermiş olması gerekir.”

OPM.GOV., 01.10.2014 tarihinde

pay-leave/pay-administration/fact-sheets/severance-pay/ adresinden erişildi.

Disk Raporu: Dünyada ve Türkiye’de Kıdem Tazminatı Gerçeği,2010, 01.10.2014

tarihinde

adresinden erişildi.