sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Tamer DEMİRBİLEK

439

dem tazminatı ile alakalı yürürlükten kaldırılmayan 14. maddesine

göre, çalışmış olduğu işyerinde en az bir yıllık kıdemi olan işçi, asker-

lik vazifesi nedeniyle iş akdini feshedebilir ve bu durumda ona işve-

rence kıdem tazminatı ödenir. Hemen belirtelim ki “askerliğin yedek

subay yahut uzun/kısa dönem er olarak yapılması ile bedelli biçimde

yapılması arasında bir fark yoktur.

” Her ne kadar, işçinin iş akdini

bu sebep dolayısıyla feshinin süresinin ne kadar olacağı belli olmasa

da bu sürenin makul bir süre olması gerekmektedir. İşçi isterse fesih

sonucu da tabi en az bir yıllık kıdeminin olması suretiyle; kıdem taz-

minatını işvereninden alabilir veya işverenle anlaşıp iş akdini askıda

tutarak askerlik sonrası aynı işyerinde çalışmaya devam edebilir. Böy-

le bir durumda işten ayrılması halinde askerlik öncesi çalışma süresi

hesaba katılarak kıdem tazminatı toplam süre üzerinden ödenir.

4857 sayılı kanunun 31. maddesinin son fıkrasında “Herhangi bir

askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona

ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde iş-

veren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa

boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe al-

mak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi

yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulu-

nan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.” Düzenlemesi

mevcuttur. Buna göre işçi askerliğin bitmesinden sonra iki ay içerisinde

işe geri girmek isterse eski işi veya benzeri işte boş yer varsa derhal yok-

sa boşalacak ilk işe işçiyi başlatmak zorundadır. İşçi işe başlatılmadığı

veya yerine başkası başlatıldığı hallerde tazminat ödenmesi gerekir.

Akyiğit, s.232

Ocak, s. 37 “Dairemizin istikrar kazanmış kararlarında da (ör.08.11.2004 gün ve

2004/9607 E. 2004/25022 K. sayılı) belirtildiği üzere muvazzaf askerlik hizmeti

nedeni ile işten kendisi ayrılan işçinin, İş Kanununun 31/son maddesindeki ko-

şulların varlığı halinde 3 aylık ücreti tutarında tazminata hak kazanacağı yasa ge-

reğidir.

Muvazzaf askerlik sonrası terhisten itibaren 2 aylık hak düşürücü süre içerisinde

işe başlama talebinde bulunan ve bu talebi işveren tarafından gerekçesiz biçimde

reddedilen davacının “3 aylık ücreti tutarında tazminat” talebinin “iş akdinin iş-

verence feshedilmediği” gerekçesi ile reddi hatalıdır.

Mahkemece yapılması gereken iş, işveren tarafından davacının yerine alındığı

bildirilen işçinin davacının işini yapıp yapmadığının tespiti ile davacının talepte

bulunduğu tarihte davacının yaptığı iş ya da benzeri işlerde boş kadro olup olma-

dığını saptamak, talepte bulunulduğu tarihte davacının yaptığı iş ya da benzer iş-

lerde boş kadro yoksa talepte bulunduğu tarihten sonra işyerine davacının yaptığı

iş ya da benzeri işlere yeni işçi alınıp alınmadığı araştırılarak sonuca gitmektir.

Mahkemece yukarıda belirtilen şekilde gerekli ve yeterli araştırma yapılmadan