sayi115

Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yönlerine Dair Lahey Sözleşmesi: ...

480

Sözleşme’ye taraf olan devlet sayısı ve taraf devletlerin mevzuatın-

da yer alan koruma hakkına ilişkin düzenlemelerin farklılığı nazara

alındığında, Sözleşme’nin etkinliği büyük ölçüde taraf devletlerdeki

uygulama başarısı ile paralellik arz etmektedir. Bu kapsamda taraf

devletler, Sözleşme’nin yürürlüğünün sağlanması noktasında çeşitli

pozitif düzenlemeler öngörmek durumundadır. Zira Sözleşme iade

prosedürüne ilişkin genel çerçeveyi çizmekle beraber, iade başvurusu-

nun adli prosedürü hakkında bir hüküm içermemekte, süreçte yer alan

yetkili makamların ve prosedürün tesisini taraf devletlere bırakmak-

tadır. Türkiye de Sözleşme’nin uygulanabilirliği için pozitif hukukun-

da ve uygulamasında bazı düzenlemeler öngörmüş olup, 22/11/2007

tarihli ve 5717 sayılı Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yön

ve Kapsamına Dair Kanun’un

kabulü, bu noktada atılan en önemli

adımdır. 5717 sayılı Kanun öncesinde Uluslararası Çocuk Kaçırmanın

Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi’nin uygulanmasına ilişkin

01/01/2006 tarihli ve 65 sayılı Genelge kapsamında yürütülen uygula-

ma, böylece daha sağlam bir yasal çerçeveye kavuşmuştur. Ayrıca 65

sayılı genelge, 5717 sayılı Kanun’un hükümleriyle uyum sağlaması açı-

sından 16/11/2011 tarihli ve 65/2 sayılı genelge

ile güncellenmiştir

Belirtilen vakaların özellikle ailenin bütünlüğü ve korunması ile

Sözleşme’nin öngördüğü prosedürlerin icrası açısından taşıdığı öneme

binaen, Avrupa nsan Hakları Mahkemesi tarafından da, Avrupa İnsan

Hakları Sözleşmesi’nin 6. ve 8. maddeleri bağlamında değerlendirme-

ye tabi tutulduğu anlaşılmaktadır.

Bu çalışma Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yönlerine

Dair 25 Ekim 1980 tarihli Lahey Sözleşmesi’nin amaçları, uygulan-

ması ve sonuçlarına dair genel bir açıklama sunmakta, uluslararası

çocuk kaçırma ile mücadelede, uluslararası işbirliğinin önemini vur-

gulamakta ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin, Avrupa İnsan

to the Parent Abductor, (1989), 2 Transnat’l Law. 589.

5217 sayılı Kanun 04/12/2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Genelgenin tam metni için bkz.

genelge.html.

Avrupa Birliği üyesi ülkelerde ise, uluslararası çocuk kaçırma vakalarına yön ve-

ren tek düzenleme Lahey Sözleşmesi olmayıp, Brüksel IIA Tüzüğü olarak bilinen

2201/2003 sayılı “Evlilik ve Velayete İlişkin Hususlarda Yargı Yetkisi, Yargı Ka-

rarlarının Tanınması ve Tenfizine Dair Konsey Tüzüğü” de çocuk kaçırma dava-

larına ilişkin yargılama yetkisi ve prosedüre ilişkin düzenlemeler içermektedir.