sayi115

Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yönlerine Dair Lahey Sözleşmesi: ...

484

Belirtilen sorunun çözümünü kolaylaştırmak adına, Sözleşme’nin

5. maddesi koruma hakkını oldukça spesifik şekilde “

çocuğun şahsının

bakım hakkı ve özellikle ikamet yerinin tespiti hakkı

” olarak tanımlamıştır

Sözleşme kapsamındaki koruma hakkı, anlamını direk Sözleşme’den

alan ve Sözleşme’nin kapsam ve amaçlarına göre yorumlanması gere-

ken özerk bir tanımlamadır

. Sözleşme metninde ifade edilen koruma

hakkı velayet sorumluluğuna nazaran bazı farklılıklar içerebilmek-

tedir. Zira, bazı ülkelerde geçerli olan ortak velayet uygulamalarına

bağlı olarak velayet kararı yanında çocuğun ebeveynlerden hangisiyle

birlikte kalacağı da hükme bağlanmaktadır. Böyle bir durumda vela-

yet hakkına sahip olunmakla beraber, çocuğun meskenini değiştirme

yetkisi söz konusu olmayabilecektir. Bu nedenle koruma hakkının ve-

layet hakkına nazaran daha geniş ve üst bir kavram olduğunu ifade

etmek isabetli olacaktır. Bu bağlamda, velayet hakkına sahip olunması

her somut olayda koruma hakkının da elde edilmiş olduğu şeklinde

yorumlanmamalıdır. Belirtilen tespitler ışığında, Sözleşme’nin uygu-

lama alanına giren her somut olayda, Sözleşme’nin tanımladığı koru-

ma hakkının ve bu bağlamda bu hakka aykırı bir yer değiştirme veya

alıkoyma vakasının bulunup bulunmadığı, mutat mesken ülkesinden

temin edilecek ve bu hakkı tevsik eden belge ve mümkünse mahkeme

kararlarıyla teyit edilmelidir

Sözleşme’nin koruma altındaki çocuklar itibarıyla kişi bakımın-

dan kapsamının belirlenmesi önemli olup, Sözleşme hükümleri, koru-

ma veya ziyaret haklarının ihlalinden hemen önce, mutat ikametgâhı

taraf devletlerden birinde bulunan ve on altı yaşından küçük olan

çocuklar için uygulanabilecektir. Sözleşme on altı yaş ifadesine yer

vermekle beraber, bunun nasıl anlaşılması gerektiği konusunda bir

belirleme içermediği görülmektedir. Ancak Sözleşme’nin açıklayıcı ra-

porunda kullanılan “

on altıncı yaş günü

” ifadesinden, çocuğun on altı

Bkz. Silberman, L., The Hague Child Abduction Convention Turns Twenty:

Gender Politics andOther Issues, (2000-2001), 33 N. Y. U. J. Int’l L. &Pol. 221, s.226.;

Whitman, C. B., Croll v. Croll: The Second Circuit Limits Custody Rights under

the Hague Convention on the Civil Aspects of International Child Abduction,

(2001), 9 Tul. J. Int’l & Comp. L. 605.

Sözleşme kapsamında koruma hakkının değerlendirilmesi hususunda ayrıntılı

bilgi için bkz. Giray, s.88 vd.

Lahey Sözleşmesi bağlamında koruma hakkı hususunda ayrıntılı bilgi için bkz.

Altuntaş, s.94 vd.; Giray, s.88 vd.