sayi115

Ceza Muhakemesinde Şüpheli ve Sanığın Fizik Kimlik Tespiti

ömür boyu hapis cezası ve bunun ağırlaştırılmış türü açısından fizik

kimlik tespiti yapılabileceği kuşkusuzdur ve bu sonuç düzenlemenin

doğasından anlaşılmaktadır.

5) Makul Bir Şüphenin Varlığı:

Ceza muhakemesinde soruşturmayı basit şüphe başlatacaktır.

CMK şüpheli ve sanığın fizik kimlik tespitin yapılabilmesi için hangi

boyutta bir şüphe aranacağını belirtmemiş ve şüphenin derecesi ko-

nusunda da ölçüt getirmemiştir. Düşüncemizce, fizik kimliğin tespiti

için basit şüphe yeterli olmamalıdır. İddianame düzenlenebilmesi için

dava açmaya yeterli, diğer deyişle yoğunlaşmış derecede bir kuşkunun

varlığı gereklidir. Bu kuşku aynı zamanda sanık sıfatını almayı sağla-

yan kuşkudur. Fizik kimliğinin tespiti için bu derecede bir kuşkunun

aranmasına gerek yoktur. Fakat, kuşkunun makul bir düzeye ulaşması

aranmalıdır

. Aksi halde her basit kuşku düzeyinde fizik kimlik tespi-

tine gidilebilecek, bu durum kişi özgürlüklerinin gereksiz biçimde sı-

nırlandırılması sonucunu doğuracaktır. Bunun yanında basit şüphe ile

yetinmek, devleti tazminat sorumluluğu altında da bırakabilecektir

Fizik kimliğin adından da anlaşılacağı üzere insanın fizik yapısından

ve bedeninden veri elde edilmesiyle doğrudan ilgisi vardır. İnsan be-

denine yönelik hukuksal koruma düzeyi her geçen gün artmakta ve

insan bedenine ilişkin veriler insanlık onuru kavramı ve bundan da

öte benzersiz olma hakkı adı altında korunmaktadır. Ceza muhake-

mesinde şüphe basit, makul, yeterli ve kuvvetli gibi ayrımlara tabi tu-

tulmaktadır

. Şüpheli ve sanığın fizik kimliğinin tespiti konusunda,

makul şüphe aranması, insanlık onurunun ihlal edilmemesi ve insan

benzersizliğinin korunması anlamında büyük değer taşıyacak ve bu

konuda alınacak tedbirleri de haklı kılacaktır. Kimliğini bildirmeyen

ve bu konuda yardımcı olmayan kişi açısından makul şüphenin ileri-

sinde bir şüphe derecesinin aranmasının ise, abartılı bir yaklaşım ola-

cağı görüşündeyiz.

Benzer yönde Turhan, s.304.

Benzer yönde bkz. Görkem Demirci, Koruma Tedbirlerinin Hukuka Aykırı

Olarak Uygulanmasından Doğan Tazminat”,

Konya Barosu Dergisi

, Konya 2012,

Y:40, S:22, s.62 vd.

Özkan Gültekin, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Şüphe Kavramı”,( http://

. Erişim Tarihi 20.11.2013).