sayi115

Ceza Muhakemesinde Şüpheli ve Sanığın Fizik Kimlik Tespiti

lemek suretiyle de ulaşmak mümkün iken, kusturucu kullanılmasının

kabul edilmesi mümkün değildir

. Elbette ki, bireyin fotoğrafının çe-

kilmesi, iris renginin belirlenmesi, parmak izinin alınması, kusturucu

madde verilmesiyle bir görülemez. Bununla birlikte, gerek iç hukuk

ve uluslararası hukuk kurallarının, gerekse AİHM’nin fizik kimliğin

insanlık onuruna uygun tespit edilmesi gerekliliğini aradığını tahmin

etmek zor olmasa gerektir. Şüpheli veya sanığın fizik kimliğinin tes-

piti için avuç izinin alınması mümkündür. Ancak, bu uygulamanın

herkesin göreceği biçimde, halka açık bir meydanda yapılması tedbir

değil, başlı başına ceza sonucunu doğuracaktır. İnsanlık onuruna uy-

gun hareket edilmesi, fizik kimlik tespitinin ayrılmaz koşuludur.

VII) FİZİK KİMLİK TESPİTİNE KİMİN KARAR VERECEĞİ

SORUNU:

Şüpheli ve sanığın fizik kimliğinin tespiti konusu ilk defa 2001

tasarısının 83. maddesinde düzenlenmiş ve fizik kimliğini tespitine

soruşturma ve kovuşturma makamlarının karar vereceği belirtilmiş

olup, 2004 tasarısında düzenleme yapılırken, komisyon gerekçesinde

fizik kimliğinin tespitine hakim tarafından karar verileceği ancak ge-

cikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının da yetki-

li olduğu öngörülmüştür. Fakat CMK yürürlüğe girmeden 5355 sayılı

kanunla değişiklik yapılmış ve fizik kimliği tespiti konusunda savcı-

nın yetkili olduğu düzenlemesi getirilmiştir

. CMK’un 81. maddesin-

de şüpheli ve sanığın fizik kimliğinin tespitine Cumhuriyet savcısının

karar vereceği vurgulanmıştır. Soruşturma aşamasında, uygulamada

gerçekte bu konuma gelmemiş olmakla birlikte, soruşturmanın kralı

olarak kabul edilen savcının kararıyla fizik kimliğin tespitinin müm-

kün olması doğaldır. Soruşturmanın üst yetkilisi olan savcının soruş-

turma sırasında fiziki kimliğin tespitine karar verebilmesi düşünce-

mizce de mümkün görülmelidir.

Ancak kovuşturma evresinde işten el çekmiş olan savcının sanığın

fizik kimlik tespitine karar verebilmesi değerlendirmemize göre çeliş-

ki oluşturmaktadır. Soruşturmanın kralı sayılan savcının bu konumu

kovuşturmanın başlaması ile birlikte nihayet bulacaktır. Artık savcı bir

Apiş, s.281, dpn.55.

Ünver/Hakeri, s.295.