TBB Dergisi 116.Sayı

İdarenin Sosyal Risk Sorumluluğunda İlliyet Bağı Meselesi

136

l’ont acceptée avec enthousiasme et ont même suggéré d’en élargir

le champ d’application. Considérant que le lien de causalité consti-

tue la base de la responsabilité juridique, les discussions sur ce sujet

continueront à l’avenir et ce de manière intense.

Les mots-clés:

Responsabilité juridique de l’administration, Fa-

ute de service, Principe de risque, Egalité devant les charges publi-

ques, Principe de risque social

GİRİŞ

Anayasanın 125. maddesinin son fıkrasında yer alan “idare, kendi

eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür” hükmü

idarenin hukuki sorumluluğunun temel dayanağını oluşturmaktadır.

Ancak bu maddeden bağımsız olarak hukuki yapısı içtihatlarla inşa

edilen idare hukukunun, herhangi bir mevzuat hükmüne ihtiyaç duy-

maksızın kamu hukukuna özgü ilke ve kurallar çerçevesinde mah-

keme içtihatlarıyla belirlenip saptanması da mümkündür. Nitekim,

aşağıda bahsi geçen sorumluluk ilkeleri de idare hukuku ve hukuk

devletinin gelişimine paralel olarak mahkeme içtihatlarıyla ortaya ko-

nulmuştur. Bireylerin uğradığı zarar açısından, idarenin faaliyetleri-

nin meşruluğu için hukuki denetime ihtiyaç vardır. Çünkü denetim

organı olarak bir mahkemenin varlığı, aynı zamanda yurttaşların ta-

hakküm altında yaşamadıklarını göstermektedir

. İdarenin sorumlu-

luğunu belirleyen söz konusu Anayasal hükme ise öğreti tarafından

farklı anlamlar yüklenmiş, idarenin sorumluluğunun tayininde temel

ilkenin ne olduğu/olabileceği tartışmaya yol açmıştır.

1924 ve 1961 Anayasasının yürürlükte olduğu dönemde, sorum-

luluk hukuku bakımından idare hukukunun kavramları ile özel hu-

kukun kavramlarının henüz tam olarak ayrışamadığı görülmektedir.

Çünkü bu dönemde idarenin sorumluluğunu sebepsiz iktisap (zen-

ginleşme) kavramına dayandıranlar olduğu gibi, özel hukuk hakimi-

nin daha efektif olarak kullandığı hakkaniyet, nısfet gibi kavramla-

rın yanında “eşitlik ilkesi”, “imkan ve fırsat eşitliği” gibi kavramlara

da öncelik ve geçerlik tanıyanlar olmuştur. Örneğin, Sarıca idarenin

Hasan Nuri Yaşar, “İdarenin Hukuki Sorumluluğu Üzerine Düşünceler”,

İstanbul

Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası

, Cilt LXVI, Sayı 1, 2008, s. 205.