143 / 449
İdarenin Sosyal Risk Sorumluluğunda İlliyet Bağı Meselesi
142
Uygun illiyet bağı kuramında koşulların çerçevesi daraltılmış
28
olduğundan, eylemi yapan kişi, hareketinin bütün sonuçları ile so-
rumlu tutulmamakta, onun tek başına yaptığı hareket hangi zarara
yol açmışsa o sonuçtan sorumlu olmaktadır. Dolayısıyla uygun ne-
densellik kuramı ile fiili işleyenin sorumluluğuna bir sınır konulmak-
tadır
29
. Söz gelimi bir kişi bir başkasını ıssız bir ormanda yaralamış
daha sonra da yaralanan kişiye yıldırım çarpmış ve ölmüş olsun
30
.
Söz konusu olaya şart teorisi uygulanırsa, yaralama fiilini gerçekleş-
tiren şahıs ölümden de sorumlu tutulur. Ancak uygun illiyet bağının
uygulanması durumunda, olayların genel akışı ve yaşam tecrübe-
lerine göre bir kişiye yıldırım çarpmasının olağan değil olağandışı
bir durum olmasından dolayı, fail yalnızca yaralama fiilinden dola-
yı sorumlu tutulacak ama ölümden sorumlu tutulmayacaktır. Bura-
daki yaralama fiilinin ölüm sonucunu meydana getirmeye elverişli
olup olmadığı sorusuna olumlu cevap verilemez
31
. Çünkü yıldırım
çarpması illiyet bağını kesmiştir. Uygun nedensellik bağında hangi
sebebin olayın ya da zararlı sonucun “doğrudan nedeni” olduğunu
tespit etmek kolay değildir. Bu yüzden her olayda davranışın uygun
sonuçlarının ve doğrudan sebebin tespiti işlemi, gerektiğinde bilir-
kişiye başvurma olanağına sahip olan hakime düşmektedir
32
. Danış-
tay kararlarında da çoğunlukla doğrudan illiyet bağı olup olmadığı
araştırılarak, uygun illiyet bağının varlığı durumunda sorumluluğa
hükmedilmektedir
33
.
Uygun illiyet bağının sorumluluğun sınırlandırılmasında yetersiz
olduğunu ileri süren düşünürler, sorumluluk için fiil ile zarar arasın-
da
hukuka aykırılık bağı
bulunması gerektiğini ileri sürmektedirler
34
. Bu
28
Karahasan, Sorumluluk Hukuku, op.cit, s. 181.
29
Ibid., s. 182.
30
Eren, Borçlar Hukuku, op.cit, s. 496.
31
Ibid.
32
Eren, Borçlar Hukuku, op.cit, s. 496; İlgili Yargıtay Kararları: HGK, 20/1/960 T/1
E. 3; 4. HD 19/9/1977 T. 7150 E. 8449 (Nakleden-Karahasan, Sorumluluk Hukuku,
op.cit, s. 182).
33
Danıştay 10. Dairesinin Kararı, E. 994/4934, K. 995/5487, T. 13.11.1995,
Danış-
tay Dergisi,
Sayı 91, s. 1174 (Nakleden, Şeref Gözübüyük ve Turgut Tan, İdare
Hukuku, Cilt 1, Genel Esaslar, 8. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011, s. 772 ).
34
Haluk Tandoğan, “Hukuka Aykırılık Bağı”, Batider, Haziran 1979, C. X, ss. 1-22