350 / 449
TBB Dergisi 2016 (116)
Hande Bahar AYKAÇ
349
geçersizlik geçmişe yürür. Bu tür iş sözleşmeleri baştan itibaren geçer-
sizdir; hiçbir hüküm ve sonuç doğurmaz
41
.
3. Avrupa Konseyi Düzenlemeleri
Çocuk işçiliğini ilgilendiren önemli Avrupa Konseyi düzenleme-
leri olarak, kölelik ve zorla çalıştırma yasağının düzenlendiği 1950 ta-
rihli “
İnsan Hakları ve Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Avrupa Söz-
leşmesi”
(Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi),
1961 tarihli Avrupa Sosyal
Şartı
ve 1 Temmuz 1999 tarihinde Sosyal Şartın yerine geçen
Gözden
Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartını
sıralamak mümkündür.
Türkiye tarafından 27 Eylül 2006 yılında bazı maddelerine çekin-
ce konularak
42
onaylanan
43
Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı
44
çocuk ve gençlerin korunmasına ilişkin önemli bir düzenlemeyi barın-
dırmaktadır. “Çocuk ve gençlerin korunması hakkı” başlıklı 7. mad-
deye göre, “Akit Taraflar, çocukların ve gençlerin korunma hakkının
etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamak amacıyla; 1- Çocukların
sağlık, ahlak ve eğitimleri için zararlı olmayacağı belirlenen hafif işler-
de çalıştırılmaları durumu dışında asgari çalışma yaşının 15 olmasını
sağlamayı; 2- Tehlikeli veya sağlığa zararlı olduğu öngörülen işlerde,
41
Öner Eyrenci/Savaş Taşkent/DevrimUlucan, Bireysel İşHukuku, 3. Bası, İstanbul
2014, 101. Bakırcı, a.g.e., 424. İştar Urhanoğlu Cengiz, “4857 Sayılı İş Kanununa
Göre Çocuk ve Gençlerin İş Sözleşmesi Ehliyetlerinin Sınırlandırılmasına Yönelik
Düzenlemeler”,
TBB Dergisi
2012 (98), 226.
42
1961 tarihli Avrupa Sosyal Şartı Türkiye tarafından onaylanırken çekince konulan
maddeler arasında, 7. maddede yer alan “çocuk ve gençlerin korunma hakkına”
ilişkin bazı fıkralar da yer alırken, Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartında 7.
maddeye ilişkin konulan bu çekinceler tamamen kaldırılmıştır (Tuğ /Baysal, a.g.e,
1872-1873. Şahin Çil, “Avrupa Sosyal Şartı ve Yargıtay Kararları”,
Sicil İş Hukuku
Dergisi
, S.18, Haziran 2010, 61. Nurseli Tarcan, “Avrupa Sosyal Şartı’ndan Gözden
Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı’na”,
Sicil İş Hukuku Dergisi,
S.4, Aralık 2006,
223-
224. Selim Gündüz, “Türkiye’de Çocuk ve Genç İşçilerin Yasal Konumu”,
TÜHİS
İş Hukuku ve İktisat Dergisi
, Cilt:22, Sayı:1-2-3, Şubat-Mayıs-Ağustos 2009, 3. Fevzi
Şahlanan, Sanayide Yaş Sınırı Bakımından Çocukların Korunmaları, Mesleki
Eğitim ve Yönlendirme Açılarından Onaylanan ILO Sözleşmeleri,
İHD
, C.III,
Nisan Haziran 1993, 194).
43
5547 Sayılı Kanun, RG. 3.10.2006, 26308.
44
Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı konusunda ayrıntılı bilgi için bkz. Mesut
Gülmez, “GözdenGeçirilmişAvrupa Sosyal Şartı’naUyumSağlayabilecekmiyiz?”
Çalışma ve Toplum Dergisi
, 2007/1, 28 vd. Sarper Süzek, İş Hukuku, Yenilenmiş
10. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2014, 88-89. Avrupa Sosyal Şartı’ndan Gözden
Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı’na geçiş sürecine ilişkin ayrıntılı bilgi için bkz.
Tarcan, a.g.e., 217 vd.