373 / 449
Hukuksal Açıdan Çocuk ve Genç İşçiliği
372
6098 sayılı Borçlar Kanununda ise isabetli olarak İş Kanununa tabi
olmayan çocuk ve gençlerin yıllık izin hakkı ayrıcalıklı olarak düzen-
lenmiştir. Buna göre işveren, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yılda
en az iki hafta ve onsekiz yaşından küçük işçiler ile elli yaşından bü-
yük işçilere de en az üç hafta ücretli yıllık izin vermekle yükümlüdür
(m.422).
Belirtmek gerekir ki İş Kanununun ve Borçlar Kanununda yer
alan çocuk ve genç işçilere en az 20 gün/3 hafta yıllık izin hakkı tanı-
yan düzenlemeleri Türkiye tarafından onaylanan Gözden Geçirilmiş
Avrupa Sosyal Şartı’nın 7. maddesinde yer alan “18 yaşın altındaki ça-
lışanlara yılda en az dört haftalık ücretli izin hakkını tanınmasını”
öngören düzenlemesine aykırıdır
101
.
İş Kanununa tabi çocuk ve genç işçilerin ulusal bayram ve genel
tatil günlerine ilişkin düzenlemeye göre,
“Çocuk ve genç işçiler, ulusal
bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılamazlar. Ayrıca bugünlere ilişkin
ücretler bir iş karşılığı olmaksızın ödenir” (
Yön m. 9)
.
İş Kanununa tabi çocuk ve genç işçilerin hafta tatillerini düzenle-
yen hükme göre ise
“Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz
kırk saatten az olamaz. Ayrıca hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın
ödenir”
(Yön. 8-9). Buna göre yasada yetişkin işçiler için kesintisiz en az
24 saat hafta tatili öngörülmüşken çocuk ve genç işçiler için yaklaşık
iki katı bir süre hafta tatili süresi belirlenmiştir
102
. Kanunun 49. mad-
desi gereğince çocuk işçilere ödenecek hafta tatili ücreti yetişkinlerde
olduğu gibi çalışılan günlere göre bir güne düşen ücrettir. Bu hüküm
emredici niteliktedir ama buna rağmen işveren çocuk işçiyi hafta tati-
linde çalıştırırsa buna da bir sonuç bağlanması gereği ortaya çıkar
103
.
Bu durumda çocuk işçinin hafta tatilinden önceki çalışmalarının top-
lamı -kendileri için öngörülen yasal çalışma süresini aşıyorsa- hafta
tatili günü için çalışmadan yasa gereği almaya hak kazandığı bir gün-
dönemlerde verilir” (Yön. 10/2)
.
101
Tuğ/Baysal, a.g.e., 1873. Çil, a.g.e., 61. Tarcan, a.g.e., 223-224. Çil’e göre,
Avrupa Sosyal Şartı kişilere değil doğrudan devlete yükümlülük getirdiğinden
bu düzenlemenin işverenlere doğrudan uygulanması mümkün olmaz ancak
işverenin kamu kurumu (devlet) olması ihtimalinde Şart hükümlerinin doğrudan
uygulanması gündeme gelebilir (Çil, a.g.e., 61).
102
Süzek, a.g..e, 840. Gündüz, a.g.e., 13.
103
Süzek, a.g.e., 833.