TBB Dergisi 117.Sayı

TBB Dergisi 2015 (117)

Mehmet ALKAN

169

rin derhal yerine getirilmesinin temellerinden birini teşkil etmektedir.

6413 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce askeri disiplin huku-

ku alanında dağınık olarak nitelendirilebilecek bir hal bulunmaktay-

dı. Bu dönemde disiplinle ilgili temel düzenlemeler 477 sayılı Disiplin

Mahkemeleri Kuruluşu, Yargılama Usulü ve Disiplin Suç ve Cezaları

Hakkında Kanun ile 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunuydu Belirtilen dü-

zenlemelere göre iki tür disiplinsizlik eylemi bulunmaktaydı. Bunlar-

dan birincisi 477 sayılı Kanunun 47-61A maddeleri arasında yer alan on

altı disiplin suçu, ikincisi ise 1632 sayılı Kanunun 162/A maddesinde

“Askeri terbiyeyi, disiplini bozan ve hiç bir ceza kanununun maddelerine uy-

mayan fiiller ve tekâsüller”

olarak tanımlanan ve tamamen disiplin amir-

lerinin değerlendirmesine bağlı olan disiplin tecavüzleriydi.

Disiplin amirleri maiyetinin disiplin tecavüzü olarak adlandırılan

eylemlerinde veya 477 sayılı Kanunda tanımlanan disiplin suçlarında

maiyetine uyarı, aylık kesilmesi, göz hapsi ve oda hapsi cezaları vere-

bilmekteydi. Disiplin amiri disiplin suçlarında ayrıca takdir hakkını

kullanarak maiyetini, suç türüne göre üç günden iki aya kadar göz

hapsi veya oda hapsi cezası verebilen, Disiplin Mahkemesine de sevk

edebilmekteydi. Yine benzer şekilde, nezdinde disiplin mahkemesi

kurulan komutan veya askeri kurum amiri herhangi bir suretle bir

disiplin suçunun işlendiğini öğrendiğinde doğrudan doğruya disiplin

cezası verme, Disiplin Mahkemesinde dava açılmasının gerekip gerek-

mediğine karar vermek üzere disiplin hazırlık soruşturması yaptırma

veya ilgili disiplin amirinden cezalandırma talep etme haklarına sa-

hipti. Disiplin amirlerine çok geniş yetkiler veren bu düzenlemelerde

aşağıda kısaca değineceğimiz birçok sorunlu alan bulunmaktaydı.

a. Disiplinsizlik Eylemlerinin Belirsizliği

Disiplin amiri veya sevk durumunda Disiplin Mahkemesinin yet-

kili olduğu disiplin suçlarının, 477 sayılı Kanunda sınırlı olarak sayıl-

dığına yukarıda değinilmiştir. Dolayısıyla Askeri Ceza Kanununda

askeri itaat ve inkıyadı bozan her türlü fiiller olarak tanımlanan ve

hiçbir kanunda yer almayan disiplin tecavüzleri disiplin işlemlerinin

ağırlık noktasını oluşturmaktaydı.

Sahir Erman, Askeri Ceza Hukuku, Umumi Kısım ve Usul, 7. Bası, Üçdal Neşriyat,

İstanbul, 1983, s.290.