171 / 453
6413 Sayılı TSK Disiplin Kanununun Esasları
170
Bu düzenlemeler, disiplinsizlik oluşturan eylemlerin belirlenme-
sinde keyfilik ve farklı uygulamaların meydana gelmesine neden ol-
muştur. Bu kapsamda aynı eylemi bir disiplin amiri disiplin tecavüzü
olarak değerlendirirken başka bir disiplin amiri bu değerlendirmeyi
yapmama hakkına sahipti. Bu
yetersiz düzenlemenin sonuçlarından
biri de aynı eylemin farklı disiplin amirleri tarafından farklı ağırlık ve
nitelikteki disiplin cezalarıyla cezalandırılabilmesiydi. Başka bir de-
yişle disiplin amiri, Askeri Ceza Kanunu’nun 165’inci maddesinde yer
alan ceza türlerinden birini serbestçe seçebilmekteydi. Örneğin aynı
eylemi gerçekleştiren iki personelden biri disiplin amiri tarafından
“uyarı” cezasıyla tecziye edilirken diğer bir personelin aynı veya baş-
ka bir disiplin amiri tarafından 28 güne kadar “oda hapsi” cezasıyla
tecziye edilebilmesi mümkündü.
b. Disiplin Amirlerinin Yetkilerinin Fazlalığı
1632 sayılı Kanunun mülga 171’inci maddesine merbut (ekli) cetve-
le göre oda ve göz hapsi cezasının sınırları, amirin rütbesine göre, 2-28
gün olarak belirlenmişti. 2005 yılına kadar yürürlükte kalan mülga 765
sayılı Türk Ceza Kanunu’nda süreli hapis cezasının alt sınırının 7 gün
olarak düzenlendiği dikkate alındığında; hürriyeti bağlayıcı ceza türü
olan oda hapsi cezasıyla, AİHM tarafından bu kapsamda değerlendi-
rilmemekle beraber benzer nitelikte olduğunu değerlendirdiğimiz göz
hapsi cezalarında, disiplin amirlerine verilen yetkinin fazlalığı daha
açık olarak ortaya çıkmaktadır.
c. Disiplin Amiri Olmayan Amirler
Bazı istisnalar dışında subaylar dışındaki personel disiplin amiri
olarak kabul edilmediğinden bu statüde olmayan amirler, maiyetinin
cezalandırılmasını ancak üst amirden talep edebilmekteydi.
6
İdare
hukukunda yetki ve sorumlulukta paralellik ilkesi, bir işten sorumlu
6
171. maddeye bağlı cetvele göre, müfrez birlik komutanı olan uzman jandarma ve
uzman erbaşlar ile astsubaylar, herkese uyarı cezası, erbaş ve erlere ise izinsizlik
cezası verme yetkisine sahipti. 6413 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı cetvele göre uz-
man erbaş, sözleşmeli erbaş ile erbaş/erler müfrez görev yaptıkları sürece erbaş/
erlere disiplin cezası verebilecektir.