407 / 453
Uluslararası Adalet Divanı’nın Yargı Yetkisi ve Yargı Yetkisini Genişletme Çabalarının Eleştirisi
406
uyuşmazlığın tarafı olan devletlere danışma görüşü verilmesi sırasın-
da da
ad hoc
yargıç atama imkanı tanımaktadır. İçtüzüğün 102(3) mad-
desi ise bu çerçevede kıyas yapılmasını olanaklı kılmaktadır.
Sonuç olarak, her ne kadar siyasî hususlarda Divan’ın danışma
görüşü vermesinin UAD’nın yargısal rolünü zedeleyeceği ileri sürül-
müşse
151
de UAD, hukuk kurallarının uygulanması yoluyla aydınlatı-
labilecek her sorunun hukukî unsur taşıdığını ve danışma görüşü kap-
samında kabul edilebilir olduğunu düşünmektedir.
152
Ancak, isabetle
belirtildiği gibi Divan’ın siyasî bir bağlamda gelişen hukukî bir sorunu
çözmemenin daha yerinde olacağını düşünerek yargı yetkisini kullan-
maktan çekinebilir.
153
Burada Divan yetkisiz olduğuna karar verme-
mekte, yalnızca mevcut problemin hukukî kuralların uygulanması ile
çözülemeyeceğine karar vermektedir.
154
D. Danışma Görüşü Verme Konusunda UAD’nın Takdir Yetkisi
UAD Statüsü’nün 65. maddesinin lafzı incelendiğinde danışma
görüşü verilmesi konusunda UAD’na bir takdir yetkisi tanındığı gö-
rülmektedir.
155
Bu durumda UAD öncelikle danışma görüşü konusun-
da yetkili olup olmadığını inceleyecek ve eğer yetkili olduğu kanaatine
varırsa bu yetkisini kullanıp kullanmayacağını takdir edecektir.
156
Bu
durumun
Duvar
davası ve
Batı Sahra
157
davası gibi daha pek çok karar-
da UAD tarafından da vurgulanmıştır.
Öte yandan, BM’nin temel organlarından birisi olan UAD, karar-
larında danışma görüşü isteminin mücbir sebepler olmadıkça redde-
dilmemesi gerektiğini de vurgulamıştır.
158
Duvar
danışma görüşünde
belirtildiği gibi bu durum UAD’nın BM’in temel organlarından birisi
olarak örgütün amacının gerçekleştirilmesine katılma yükümlülüğün-
den kaynaklanmaktadır.
159
Ancak, bu konuda içine düşülen bir hata
151
Ibid.
152
Aljaghoub, s. 60.
153
Schweigman, s. 265.
154
Ibid.
155
Aljaghoub, s. 64.
156
Ibid.
157
Batı Sahra, Tavsiye Kararı, 16 Ekim 1975, UAD raporları 1975, s. 12-82.
158
Aljaghoub, s. 64.
159
Aljaghoub, s. 65.