TBB Dergisi 118.Sayı

188 / 421

TBB Dergisi 2015 (118) Tülay PARLAK 187
kurallarına göre yapması gereken araştırmayı yapmaması, sorumlu-
luğun doğması için yeterlidir.61
2. İkinci grup ülkeler, zarar verici ve kötüniyetle yapılmış bir
yalan haber neşri varsa cezalandırmaktadır. Bu ülkelerde genellikle
kamu barış ve düzenini bozan veya bozabilecek nitelikte olan yalan
haberler cezalandırılmaktadır. Kasten yapılması da suç olabilmesi açı-
sından şarttır. 1956 yılı itibariyle Fransa, İsveç, İtalya, Mısır, Uruguay,
Brezilya, Şili, Kolombiya, Lübnan, Luksenburg gibi ülkelerde uygulan-
makta olup günümüzde Fransa, İsveç 62*, Kanada, “Uganda, Zimbave,
Kameron ve 1981’de bağımsızlığını kazana kadar İngiliz kolonisi olan
Antigua-Barbuda”63 gibi bazı ülkelere hâlen uygulanmaktadır.
Hâlen yürürlükte olan Kanada Ceza Kanunu 181. Maddesine göre,
kasten yalan haber neşri neticesinde, bir zarar meydana gelir veya
muhtemel bir zarar söz konusu olursa veya kamu düzenini bozarsa
(veya bozma ihtimali varsa) 2 yıldan fazla olmaksızın hapis cezası
öngörülmektedir. Madde metinde suçun faili sadece gazeteci olarak
belirtilmemiş olup herkes için geçerli bir suçtur ve re’sen kovuşturula-
bilecek şekilde düzenlenmiştir.64
Kanada’da, bu hükmün gevşetilmesi hatta bazı durumlarda tama-
men kaldırılmasına ilişkin bir yasa teklifi gündeme gelmişse de, Şubat
2011’de, Kadana Hukuk Komitesi tarafından, mevcut düzenlemenin,
basın özgürlüğünü de garanti altına alan hükümler içeren Kanada
Hak ve Özgürlükler Tüzük’üne aykırı olmadığına dair tespitini dekla-
re etmesi üzerine iptal etmiştir.65
61 Şule Özsoy, “Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Düşünceyi Açıklama
Hakkına İlişkin Standartlar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı:56, 2005, s.42
62 İsveç Kanun’una göre, Krallığın güvenini, halkın yiyecek ve içecek ihtiyacının kar-
şılanmasını, kamu düzenini ve iç güvenliği karıştıracak yahut kamu işlerine ilişkin
karar almaya yetkili her türlü örgüt ve otoriteye olan saygıyı sarsacak nitelikteki
yalan haber ve açıklamaların yayınlanmasını” suç saymıştır. (Bkz.S.Dönmezer-K.
Bayraktar, ag.e.s.331
63 , Erişim Tarihi: 07.02.2014
64 , Erişim
Tarihi: 07.02.2014
Kanada Ceza Kanunu 181. Madde orijinal metni: “ Every one who wilfully
publishes a statement, tale or news that he knows is false and that causes or is
likely to cause injury or mischief to a public interest is guilty of indicable offence
and liable to imprisionment for a term not exceeding two years.”
65
Erişi Tarihi: 07.02.2014